Beyaz Saray'da Erdoğan-Trump zirvesi ne getirir, ne getirmez? | F-16, F-35, S-400 meseleleri

Barın Kayaoğlu'nun konuğu olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump arasında 25.09.2025 tarihinde gerçekleşecek zirve öncesinde F-35, F-16V alımı ve HvKK ihtiyaçları hakkındaki görüşlerimi paylaştım.

TFX Projesi: Ne? Ne İçin? Nasıl? - 6

Önceki yazılar:

TFX Projesi: Ne? Ne İçin? Nasıl? - 1
TFX Projesi: Ne? Ne İçin? Nasıl? - 2
TFX Projesi: Ne? Ne İçin? Nasıl? - 3
TFX Projesi: Ne? Ne İçin? Nasıl? - 4
TFX Projesi: Ne? Ne İçin? Nasıl? - 5

"Planı olmayan bir hedef sadece bir dilektir" 
Antoine de Saint-Exupéry

IDEF 2025 savunma sanayii fuarı Milli Muharip Uçak (MMU) Kaan ve geniş ölçekte Türk Hava Kuvvetleri (HvKK) muharip uçak projeleri ile ilgili önemli gelişmelere sahne oldu ve ayrıca bunlara dair bazı bilgi ve ipuçlarını toplama fırsatı sundu.

IDEF 2025 savunma sanayii fuarı sırasında, 26 Temmuz günü Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) ile Endonezya'nın havacılık ve savunma sanayii kuruluşları PT Republik Aero Dirgantara (PT RAD) ve PT Dirgantara Indonesia (PTDI) ile ortak bir çerçeve anlaşması imzaladı. Bu anlaşma doğrultusunda Endonezya'ya satılması planlanan 48 adet Kaan için PT RAD, Endonezya’da uçakların üretimine yönelik altyapı hazırlıkları, fabrika kurulumu ve yerel tesislerin işletilmesi konularında sorumluluk üstlenecek. Ayrıca Kaan’ın mühimmat entegrasyonu kapsamında, PT RAD ve Türkiye’nin önde gelen savunma sanayii kuruluşlarından ROKETSAN tarafından ortak bir şirket kurulması öngörülüyor. Bu şirket, proje kapsamında belirlenen mühimmatların üretiminde görev alacak. İmzalanan çerçeve anlaşması, Endonezya'yla Kaan sözleşmesi imzalanması yolunda önemli bir adım oldu.

Öte yandan IDEF 2025 sırasında basına yaptığı açıklamada TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu, Kaan'ın üç adet prototipinin üretim hattında olduğunu, bunlardan bir tanesinin yer testleri, diğer ikisinin de uçuş testleri için üretildiğini kaydetti. Demiroğlu, söz konusu iki prototipin uçuş testlerine 2026 Nisan ayın başlayacağını açıkladı. Yine Demiroğlu'nun açıklamalarına göre Kaan'ın 2028 yılında General Electric F110 motoru ile; 2032-2033'ten itibaren de milli motor TF35000 ile teslim edilmesi planlanıyor.

Yine IDEF 2025 sırasında bir başka önemli anlaşma daha imzalandı. 23 Temmuz günü Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Birleşik Krallık Savunma Bakanı John Healey, Türkiye’nin Eurofighter Typhoon savaş uçağı alımına ilişkin bir mutabakat muhtırası imzaladı. Bu anlaşma, 2022 sonbaharında ivme kazanan süreçte önemli bir dönüm noktasını teşkil ediyor. Açık kaynaklara yansıyan haberlere göre Türkiye 40 adet Typhoon alımı planlıyor. Typhoon'un hangi modelinden alınacağına dair resmi bir açıklama yapılmamış olsa da Tranche 4 adlı son model olduğuna dair yorumlar var. 

F-16V alım sürecinin durmuş olduğuna dair bilgiler var. Öte yandan Block 30 modeli F-16'lar için Özgür modernizasyonu devam ediyor ancak başta Murad AESA radar olmak üzere görev sistemleri henüz kullanıma hazır değil. Proje tüm bileşenleri ile tamamlandığında Türk F-16'ları büyük bir kabiliyet genişlemesi yaşayacak, ancak buna daha biraz var gibi görünüyor. 

Velhasıl, hava gücünü eklektik bir yaklaşımla modernize ediyor Türkiye. Kaan, bu yapbozun en büyük parçası ve diğer parçalara nasıl uyacağı ya da diğer parçaların Kaan'a nasıl ekleneceği ise kocaman bir soru işareti.

Teknoloji ve Kabiliyet Perspektifinden Türk Hava Gücünün Evrimi

23 Temmuz’da İstanbul’da düzenlenen IDEF 2025 17’nci Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı sırasında Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Birleşik Krallık Savunma Bakanı John Healey, Türkiye’nin Eurofighter Typhoon muharip uçağı alımına ilişkin bir mutabakat muhtırası imzaladı. Yapılan açıklamaya göre alım, 40 adet Typhoon'u içeriyor. 

Anlaşma, Türk Hava Kuvvetleri’nin (HvKK) neredeyse yüz yıllık modernizasyon serüveninde yalnızca bir durak niteliğinde. Typhoon, yeni teknolojiler, çok uluslu üretim ve farklı harekât konseptleri ile dikkat çekse de asıl önemini, Türkiye’nin hava gücünün geçirdiği uzun ve katmanlı dönüşümün son halkalarından biri olmasıyla kazanıyor. Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki ahşap gövdeli çift kanatlı uçaklardan, radar kesit alanı düşürülmüş beşinci nesil jetlere uzanan bu serüven, yalnızca mühendislik ve sanayi ilerlemeleriyle değil, aynı zamanda siyasi tercihler, güvenlik tehditleri ve ittifak ilişkileri ile de şekillendi. 

Türk Hava Kuvvetleri’nin modernizasyon süreci, kabaca her on-yirmi yılda bir yaşanan “teknolojik sıçramalar” ile tanımlanabilir. Bu sıçramalar, çoğu zaman yeni bir uçak alımıyla sembolleşse de gerçekte çok daha geniş kapsamlı bir dönüşümü temsil eder: motor teknolojisinden aviyonik sistemlere, silah yüklerinden eğitim ve bakım doktrinlerine kadar uzanan bir yenilenme dalgası. Örneğin 1950’lerin başında F-84G Thunderjet'in hizmete girmesi, yalnızca jet çağına giriş değil; aynı zamanda NATO entegrasyonunun, Batı standartlarında bakım-idame altyapısının ve yeni doktrinlerin başlangıcıydı. Benzer şekilde 1987’de F-16 Fighting Falcon’ların envantere girmesi, dördüncü nesil muharip uçak teknolojisinin yanı sıra, yeni nesil aviyonikler, "fly-by-wire" uçuş kontrolü ve hassas güdümlü mühimmat gibi pek çok yeniliği beraberinde getirdi.

Bu teknolojik evrim, küresel ölçekte muharip uçak tasarımlarının nesiller bazında gelişimiyle de doğrudan bağlantılı. Birinci nesil jetlerden günümüzün sensör füzyonu ve yazılım odaklı beşinci nesil platformlarına uzanan çizgi, sadece hız, menzil ve manevra kabiliyetindeki artışlarla değil; elektronik harp yetenekleri, düşük görünürlük teknolojileri, veri bağı ağları ve çok rollülük anlayışıyla da şekillenmiştir. HvKK’nin envanterine giren her yeni uçak tipi, Türkiye’nin bu küresel teknolojik trende hangi aşamada ve hangi ittifak ilişkileri içinde dahil olduğunun da göstergesi oldu. Typhoon alımı askeri, teknolojik ve stratejik katmanlarda, modern Türk hava gücünün değişim ve dönüşüm sürecinde yeni bir dönemin başlangıcının habercisi. Bu sefer Türkiye, tasarım, üretim ve harekât konsepti ABD'den farklı bir muharip uçağı hizmete almaya hazırlanıyor.

Bu yazıda, Türk hava gücünün modernleşme sürecini teknolojik perspektiften ele alacağım. Cumhuriyet’in kuruluş yıllarındaki ilk adımlardan Soğuk Savaş döneminin hızlı jet modernizasyonlarına, dördüncü nesil uçakların getirdiği dijital dönüşümden insanlı-insansız ortak harekât konseptlerine uzanan bu süreç, yalnızca askeri teknolojinin değil, Türkiye’nin güvenlik vizyonunun da hikâyesidir. 

Sonraki yazılarda Türk hava gücünün dönüşümünü askeri ve siyasi düzlemlerde incelemeyi planlıyorum.

Silahlar ve Tereyağı Podcast - Bölüm 78

Silahlar ve Tereyağı podcast'in yetmişsekizinci bölümünde IDEF 2025 savunma teknolojileri fuarı izlenimleri, Türk savunma sanayiinin durumu ve gidişatını konuştuk.

NATO Yeniden mi Doğuyor?

HRA Jeopolitik Youtube kanalında Harun Reşit Aydın'ın konuğu olarak NATO'nun yeni konumlanması, savunma harcamaları, Türkiye'nin NATO'daki yeri ile Türkiye - İsrail rekabeti hakkındaki görüşlerimi paylaştım.

Çelik Kubbe ve Stratejik Hava Savunması

Türkiye'nin "Çelik Kubbe" projesini, hava tehditlerinin nitelik ve nicelik bakımından gelişimi perspektifinden incelediğim "Çelik Kubbe ve Stratejik Hava Savunması" başlıklı makalem, Kriter dergisinin Temmuz-Ağustos 2025 sayısında yayımlandı.

Bölgemizdeki son gelişmeler, stratejik hava savunmasının ve genel çerçevede hava gücünün önemini gözler önüne serdi.

Hava ve füze savunması, günümüzün giderek karmaşıklaşan güvenlik ortamında, ülkelerin en öncelikli stratejik ihtiyaçlarından biri haline gelmiş durumda. Ancak bu ihtiyaç, hem teknolojik hem de maliyet açısından son derece zorlu bir alana işaret ediyor.

Ancak bu zorluklar, hava savunmasının gerekliliğini ortadan kaldırmaz. Tam tersine, bu sistemler; stratejik caydırıcılık, kriz yönetimi ve savaş zamanı kuvvet korunması açısından vazgeçilmezdir

Yazımda da değindiğim üzere, mutlak surette aşılamaz bir hava savunma kalkanı inşa etmek pratikte neredeyse imkânsızdır. Savunma şemsiyesini taarruzi kapasite ile birlikte ele almak; caydırıcılığı cezalandırıcı güç ile harmanlamak esas olmalıdır.

Yakın çevremizdeki olaylar tekrar göstermiştir ki hava gücünün bölgesel rekabette geri kalması ile var olmaması arasında fark yoktur.

İran-İsrail Çatışmasının Askeri ve Teknolojik Analizi

İran Araştırmaları Merkezi (İRAM) tarafından, Emine Gözde Toprak moderatörlüğünde 02.07.2025 tarihinde gerçekleştirilen canlı yayında İran-İsrail çatışmasının askeri ve teknolojik boyutlarını yorumladım.

Konuyla ilgili, İRAM tarafından yayımlanan makalem:  İran-İsrail Çatışması Tarafların Askerî ve Teknolojik Kabiliyetlerine İlişkin Ne Söylüyor? 

NATO 2025 Lahey Zirvesi: "Navigating the Issues in the Modern Battlespace: Challenges for the Allied Defence Industry Capabilities" Paneli

24 - 25 Haziran tarihlerinde Hollanda'nın Lahey kentinde gerçekleştirilen NATO Zirvesi kapsamında, Clingendael Enstitüsü, Münih Güvenlik Konferansı ve Türk Atlantik Konseyi tarafından 25 Haziran günü düzenlenen, "Navigating the Issues in the Modern Battlespace: Challenges for the Allied Defence Industry Capabilities" paneline konuşmacı olarak katıldım.

Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün'ün yaptığı açılış konuşmasıyla başlayan panelin moderatörü, Türk Atlantik Konseyi Genel Sekreteri Emir Abbas Gürbüz idi. Benimle birlikte diğer konuşmacılar, İtalyan Atlantik Komitesi Başkanı Fabrizio W. Luicolli ile Eurodefense UK Genel Sekreteri Robin Ashby idi.

Panel, NATO üyesi ülkelerin savunma harcamalarının artırılması tartışmaları ve Transatlantik ittifak ilişkilerinin sorgulanmasına sahne oldu. Böyle bir arka planda, Türkiye için önemli fırsatlar (ve aslında bir o kadar da riskler) bulunuyor. 

Konuşmamda, bu konuyu savunma sanayii perspektifinden ve üç temel unsur üzerinden ele aldım. Konuşma notlarımın Türkçe'ye çevrilmiş özetini aşağıya ekliyorum.

İran - İsrail Savaşı

İsrail, 13 Haziran erken saatlerde İran'a yönelik geniş kapsamlı bir saldırı başlattı. Bu saldırı, iki ülke arasında bir süredir devam eden ve 2024 yılında iki kez karşılıklı füze saldırılarıyla tırmanan gerilimi savaşa dönüştürmekle kalmadı, aynı zamanda bölge (ve hatta belki de dünya) jeopolitiğinde yeni bir kırılmayı tetikledi. 

Böylelikle, yaklaşık 20 yıldır bölgeye dair pek çok analiz ve araştırmanın üzerinde durduğu iki soru da yanıtlanmış oldu: İsrail İran'a saldıracak mı ve nasıl saldıracak? Şimdi ise yeni bir soru var: Bu saldırı bölgesel ve hatta küresel bir savaşa dönüşecek mi?

Belki de aslında çoktan başlamış olan 3. Dünya Savaşı'nın sadece yeni bir cephesi açılmıştır. 

Silahlar ve Tereyağı Podcast - Bölüm 77

Silahlar ve Tereyağı podcast'in yetmişyedinci bölümünde İsrail'in İran'a saldırısı ve başlayan savaş, muhtemel etkileri ve gidişatını konuştuk.

Silahlar ve Tereyağı Podcast - Bölüm 76

Silahlar ve Tereyağı podcast'in yetmişaltıncı bölümünde 49W ekibinden Mehmet Yaşar Altundağ ve Vahit Gezer ile birlikte ABD'de Trump 2.0 yönetiminin stratejileri, Çin'in yükselişi ve büyük güç rekabetini konuştuk.

Avrupa'nın Elektronik Harp Açığını Türkiye Kapatabilir mi?

İngiliz Royal United Services Institute (RUSI) tarafından Justin Bronk imzasıyla Mart ayında "Airborne Electromagnetic Warfare in NATO: A Critical European Capability Gap" başlıklı bir rapor yayımlandı. Rapor, NATO üyesi ülkelerin hava kuvvetlerindeki elektromanyetik harp (EH) yeteneklerinin bir resmini çekiyor ve özellikle Avrupa'daki müttefiklerin bu alandaki yetersizliklerini vurguluyor. Rapora göre, NATO ülkeleri EH konusunda hala büyük ölçüde ABD'ye bağımlı ve bu durum özellikle ABD'nin (Asya Pasifik gibi) başka bölgelere odağını kaydırmasıyla birlikte ittifak için bir risk teşkil ediyor.

Türk Havacılık - Uzay Sanayiinin Yükselişi ve İtalya ile İşbirliği

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'nin davetlisi olarak, Türkiye-İtalya Dördüncü Hükümetlerarası Zirvesi'ne katılmak üzere 29 Nisan günü İtalya'nın başkenti Roma'ya gitti.

İki ülke arasındaki ticaret hacminin artırılması yanında zirvenin en önemli gündem maddelerinden biri, iki ülke arasındaki savunma ve havacılık işbirliğinin geliştirilmesi. Baykar'ın kısa süre önce Piaggio Aerospace şirketini satın alması, kısa süre sonra da Leonardo ile imzaladığı işbirliği anlaşması, bu kapsamda önemli dönüm noktalarını teşkil ediyor.

Türkiye'nin İtalya ile havacılık ve uzay alanındaki işbirliğinin geçmişini 1970'li yıllardan başlatmak mümkün. Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) modernizasyonu kapsamında AB-204 / 205 tipi genel maksat ve AB-204AS ve AB-212ASW donanma helikopterleri ile F-104S avcı uçaklarının tedariki ile başlayan bu süreç, 1990'lı yıllardan itibaren SF-260D eğitim uçağı montajı, sonrasında da Meltem (ATR-72ASW) ve Martı (AB-412EP) programları ile devam etti. Göktürk-1 projesi ile de uzay sektöründe işbirliğinin temelleri atıldı.

Küresel ve bölgesel jeopolitik gelişmeler şimdi iki ülkeye de bu işbirliğini bir sonraki aşamaya taşımak için önemli fırsatlar sunuyor. Bu fırsatları; Türkiye'nin havacılık - uzay sektörünün gelişim süreci ve günce programları ile birlikte Centro Studi di Politica Internazionale (CeSPI) için kaleme aldığım "Türkiye’s Rise in Aerospace Industry and Cooperation with Italy" başlıklı makalemde inceledim.

Makaleye buradan ulaşabilirsiniz.

Siyah Gri Beyaz 20 Yaşında

Eser: "Portrait of Diego Martelli"
Edgar Degas

Başlarken "neden" değil yalnızca "nasıl" sorusu için yanıtım vardı kafamda, o da epey basitti: Yazmak ve yayımlamak.

Şimdi dönüp baktığımda, Siyah Gri Beyaz'ı 20 yıl önce başlatırken aslında bunu neden yaptığımın da en başından belli olduğunu anlıyorum. Siyah Gri Beyaz'ın kendisi için.

Evet, Siyah Gri Beyaz 20 yaşında. İlgi duyduğum ve araştırdığım, çalıştığım konularda düşündüklerimi, bildiklerimi ve gördüklerimi paylaştığım bu blog, 20 yılda benim için yoldaş, not defteri ve öğretmen karışımı. Bu süre zarfında hayatımda, Türkiye'de, dünyada büyük değişimler oldu. Pek çok şey öğrendim ve pek çok hata yaptım ve doğru bildiğim pek çok şeyin yanlış olduğunu gördüm. Siyah Gri Beyaz'a kaydettim bir kısmını, belki istediğimden daha azını.

Bu süreçte önce "Dört Deniz Bülteni" ardından da "Silahlar ve Tereyağı" gibi iki güzel yan proje çıktı ortaya. Siyah Gri Beyaz'daki yazılarımda olduğu gibi bunların da yarattığı ilgi ve etkilere tanık oldukça hala şaşırıyor, mahcubiyetle karışık bir mutluluk duyuyorum (Vesileyle not düşmek isterim, Dört Deniz Bülteni'ni yayımlamaya devam etmeyi planlıyorum. Bunun için bazı yazılım altyapısı denemeleri yapıyorum).

"Nereye kadar" sorusuna da bir yanıtım yok. "Gittiği yere kadar" demek en kolayı. Ancak 20 yılın sonunda hala ilk günkü heyecan ve enerjiyi taşıdığımı hissediyorsam doğru yanıt "uzun süre" olabilir.

Sadık okura bu süre zarfında bana yoldaşlık ettiği için şükranlarımı sunuyorum.

Öngörü, Belirsizlik ve Troçki

Geçtiğimiz hafta bir şirketimizin üst yönetimine verdiğim eğitimde, Polonyalı tarihçi Isaac Deutscher’in, Bolşevik lider Lev Troçki hakkında yaptığı keskin bir tespiti paylaştım. Deutscher, Troçki’nin ileri görüşlülüğünü şöyle tanımlıyordu:

    “Onun ileri görüşlülüğünün kanıtı, öngörülerinin hiçbirinin henüz gerçekleşmemiş olmasıdır.”

Bu ifade, hem ironik hem de çarpıcıdır. Geleceği öngörmek, yani forecasting yapmak, çoğu zaman çifte bir risk taşır: Hem yanılma ihtimali, hem de haklı çıksanız bile, kimsenin hazır olmaması.

Dronun Ruhu, CONOPS

Ukrayna Savunma Bakanlığı, 2025 yılı içinde tam 4.5 milyon FPV (First Person View) tipi dron satın alacağını duyurdu. Bu rakam, yalnızca Ukrayna'nın savaşta izlediği stratejiyi değil aynı zamanda modern savaş alanının dönüşümünü de yansıtmakta.

Üçüncü yılı geride bırakan Rusya-Ukrayna Savaşı'nda FPV dronlar yaygın şekilde kullanılıyor. Ancak burada önemli olan, FPV dronların kendisi değil, bunların savaş ortamında nasıl kullanıldığıdır. Bu noktada kritik olan ayrım şudur: FPV dronlar zaten vardı; ancak askeri sahada bu şekilde kullanılmaları yeni bir inovasyondu.

Ekonomik Kalkınma İçin Bilgi Üretmek mi Teknoloji Satmak mı?

Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye, ekonomik büyüme için inovasyonu kullanmaya odaklanarak küresel teknolojik alanda dinamik bir oyuncu olma iddiasına sahip. Bu doğrultuda, 10’uncu ve 11’inci Kalkınma Planlarında görüldüğü üzere özellikle teknoloji alanında kalkınma önceliklerinde önemli bir değişim gerçekleşti: Stratejik odak bilgi üretiminden ticarileşmeye kaydı.

Teknolojik ilerlemelere olan artan yatırımıyla Türkiye, uluslararası arenada rekabetçi bir güç olarak kendini konumlandırmayı hedeflemekte. Bu hedef doğrultusunda kamunun ana stratejisi, fikrî sermayeyi somut ekonomik kazanımlara dönüştürme çabası ekseninde şekillenmiş durumda. Ticarileşme (ya da ürünleşme), sürdürülebilir kalkınma ve küresel rekabet gücünün artırılması için önemli bir itici güç olarak ele alınıyor.

Ülke bu dönüşüm aşamasında ilerlerken, bilgi ile ticari fırsatlardan yararlanma arasındaki denge, Türkiye'nin teknolojik olarak gelişmiş ve ekonomik olarak canlı bir geleceğe doğru gidişatını şekillendirmede önemli hale geliyor.

Erdil ve Akçomak'ın (2021) raporunun da vurguladığı gibi, Türkiye bilim, teknoloji ve inovasyon (BTİ) politika yapımında altı ana konuya odaklanmış bulunuyor:

• Sektör-odaklılık yerine teknoloji-odaklılık,
• Yerli ve milli teknoloji üretimi,
• Bilgi yaratmadan ziyade ticarileştirmenin ön planda olması,
• Yüksek teknoloji, yüksek katma değerli ürünlerin önceliklendirilmesi,
• Dijital dönüşüm
• Ortak yaratım

Altı eğilimden, odak noktasının bilgi yaratımından ticarileştirmeye kayması, neoklasik ve evrimsel ekonomi okullarının BTİ politika yapımındaki rolü hakkında ebedi ve ezeli bir tartışmaya değindiği için özel ilgiyi hak ediyor. Bu değişimin ana nedenlerine girmeden önce, bilginin ticarileştirilmesiyle ilgili politika yapım yönünü genişleteceğim.

Defence Studies: Balancing Aspiration and Reality: Autarky in Turkish Defence Industrial Policy

Prof. Dr. Serhat Güvenç, Doç. Dr. Sıtkı Egeli ve Dr. Çağlar Kurç ile birlikte, "National Defence Industry: From an Enabler of Turkey’s Pursuit of Strategic Autonomy to a Bridge between Turkey and Europe" projesi kapsamında yürüttüğümüz araştırmanın bir özeti niteliğindeki, "Balancing aspiration and reality: autarky in Turkish defence industrial policy" başlıklı makalemiz, Defence Studies dergisinin son sayısında yayımlandı.

Bibliyografya: Rusya - Ukrayna Savaşı

24 Şubat 2022 tarihinde Rus ordusunun Ukrayna'yı işgali ile başlayan savaş, neden olduğu yıkımın yanında askeri, politik ve toplumsal düzlemlerde derin değişim ve dönüşümleri tetikledi. Bunları anlamlandırmaya ve geleceğe dair öngörülerde bulunmaya çalışmak oldukça zor. Zira devam eden bir süreç söz konusu ve açık kaynaklara yansıyan büyük miktarda verinin hangisinin, ne kadarının güvenilir olduğunu da ölçmek mümkün değil.

Veri miktarının büyüklüğü, konuyu farklı yönlerden ele alan çalışmaların sayısına da yansıyor doğal olarak. Aşağıdaki listede, Rusya - Ukrayna Savaşını, savaşın geneli ile askeri inovasyon, teknoloji ve savunma sanayii açılarından ele alan kitap, rapor, makale ve yazıları derledim. Fırsat buldukça güncelleyeceğim.

Harekât Ortamının Dönüşümü ve Kalite - Test Süreçlerine Etkisi

HAVELSAN tarafından "yazılımda kalite" teması ile  düzenlenen Kalitech '25 Kalite Zirvesi, 11 Şubat günü HAVELSAN Teknoloji Kampüsü'nde gerçekleştirildi. Zirvede ben de "Harekât Ortamının Dönüşümü ve Kalite - Test Süreçlerine Etkisi" başlıklı bir konuşma yaptım. 

Açılış konuşmalarını Savunma Sanayii Başkanlığı Sanayileşme ve Stratejik Planlamadan Sorumlu Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ihsan Kaya ile Kalite, Test ve Sertifikasyon Daire Başkanı Tolga Sayın ile HAVELSAN Kurumsal Gelişim Genel Müdür Yardımcısı Semih Demirtoka ve Kalite ve Süreç Yönetimi Grup Müdürü Hüseyin Savaş'ın yaptığı zirvenin ilk oturumunda Hacettepe Universitesi Endüstri Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Murat Caner Testik "Makineler Çağında Kalite", İstanbul Teknik Üniversitesi Ulusal Yazılım Sertifikasyon Müdürü Prof. Dr. Burak Berk Üstündağ "Yazılım Test ve Kalite Yönetiminde Üretken Yapay Zeka", Testinium Genel Müdür Yardımcısı Sedat Zencirci "Yazılım Kalitesi ve Verimlilik Etkisi" konulu sunumlarını gerçekleştirdi.

İkinci oturumda ise HAVELSAN Test Mühendisliği Grup Müdürü Kadir Herkiloglu "Yazılım Kalitesi ve Test: En İyi Uygulamalar ve Güncel Trendler", Danışman Prof. Dr. Asim Egemen Yilmaz "Yazılım Kalitesinin Finansal Dönüşümü ve Kalite: Hatalardan Tasarrufa, Mükemmellikten Kâra" başlıklı sunumlarını yaptılar. 

Yazılım Kalitesinde Gelecek Trendler ve Teknolojiler" konulu panelde ise ROKETSAN Kalite Direktörü Özgüç Onur Güderi, STM Kalite, Test ve Süreç Yönetimi Müdürü Ertuğrul Balaban, TRTEST Siber Güvenlik Direktörü Mustafa Yılmaz ile MilSOFT Strateji ve Kalite Yönetimi Direktörü Burak Baysak konuşmacı oldu.

Konuşmamın ana teması, jeopolitik, teknolojik ve askeri faktörlerin etkisiyle hızla değişip dönüşen ve belirsizliklerin daha da arttığı harekât ortamı ihtiyaçlarına yanıt verebilmek için adaptasyon kabiliyetinin geliştirilmesi; özgün ulusal ihtiyaçlarımızı karşılayacak standart, metodoloji ve işbirliği kültürünü geliştirmemiz gerekliliği idi.

Şöyle ki:

Silahlar ve Tereyağı Podcast - Bölüm 75

Silahlar ve Tereyağı podcast'in yetmişbeşinci bölümünde hassas güdümlü silah sistemi tasarımında güncel gelişmeler, harekât konsepti ve kullanım şekilleri, ürünleri şekillendiren ihtiyaçları konuştuk.

Savunma ve Havacılık Sanayii 2023 Performans Raporu ve Bazı Değerlendirmeler

Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği (SASAD), 2023 Performans Raporu'nu yaklaşık bir yıl gecikme ile sessiz sedasız yayımladı.

Önceki yıllardaki sürümlerin aksine 2023 performan raporu, veri ve göstergelerin yorumu ve genel değerlendirmelere -Yönetim Kurulu Başkanı Osman Okyay'ın sunuşu haricinde- yer vermemiş. 

SASAD sektör performans raporları, dernek üyesi şirketlerin sağladığı veriler ile hazırlanıyor. Bu da, rapordaki gösterge ve verilerin kapsamının, dernek nüfuz alanı ile sınırlı olması anlamına geliyor. SASAD'ın 2023 itibariyle 300'e yakın üyesi bulunuyor, ancak Baykar SASAD üyesi değil. Türkiye'nin açık ara en fazla savunma - havacılık ihracatı yapan Baykar'ın ciro, istihdam, yurt dışı satış geliri gibi verileri rapordaki verilere dahil mi, yorum yapmak mümkün değil. Zira raporda verilerin hazırlanma metodolojisine dair herhangi bir bilgi verilmemiş. 

Silahlar ve Tereyağı Podcast - Bölüm 74

Silahlar ve Tereyağı podcast'in yetmişdördüncü bölümünde ABD'nin 47'nci Başkanı Donald Trump'ın politikaları ve stratejisi, bunların küresel etkileri, yeni düzen ve denklemleri konuştuk.

Teknoloji Transferi ve Ekonomik Kalkınma

Teknoloji transferi süreci
(Kaynak: University of Kansas)

Teknolojinin yayılması kavramı, iktisadi kalkınmanın temel itici güçlerinden olarak kabul edilmekte. Adam Jaffe'nin de (2015) vurguladığı üzere, bu kavramın altında bir takım karmaşık süreçler ve mekanizmalar bulunuyor. Teknolojinin transferi ya da yayılması, kendi başına bir katalizör görevi görmüyor. Teknoloji yayılmasının nihai hedefi farklı bağlamlarda bütünleştirilmesi ve kullanılması olsa da, bu süreç ne tekdüze ne de basittir ve genellikle önemli zaman ve yerel koşullara uyum gerektirir.

Mevcut literatürün çoğu, doğrudan yabancı yatırım (Foreign direct investment; FDI) ve çokuluslu faaliyet gibi ölçütleri göz önünde bulundurarak teknoloji yayılmasını makro düzeyde incelerken, bu süreci yönlendiren belirli mekanizmalara ve bağlamsal farklılıklara daha az dikkat ediliyor. Bu farklılıkların en başında ülkelerin kendilerine özgü koşulları yer alıyor. Yetişmiş insan gücü, fikrî ve sınaî mülkiyet hakları, destek ve teşvik mekanizmaları, bilim, teknoloji ve inovasyona dair toplumsal mutabakat ve ülkü birliği, bu farklılıklardan bazıları. Teknoloji transferinin ve nihayetinde özümsenmesinin gerçekleşmesi, bu etkenlere doğrudan bağlı. Başka bir deyişle teknolojinin transfer edilebilmesi için "alan" ve "veren" tarafın bazı ön şartları sağlıyor olması gerek.