Abkayk - Hurays Saldırıları

14 Eylül günü yerel saatle 0400 sularında Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'ın kuzeydoğusundaki Abkayk ve Hurays'ta bulunan petrol tesislerine bir saldırı düzenlendi. İnsansız hava araçları (İHA) ve seyir füzelerinin kullanıldığı saldırı sonrasında tesislerde ciddi hasar meydana geldi ve bundan dolayı Suudi Arabistan'ın petrol üretiminde kayda değer ölçüde düşüş oldu. Bu aksamadan dolayı küresel piyasalarda petrolün varil fiyatında hızlı bir sıçrama oldu.

Suudi Arabistan ve müttefiki saldırıdan doğrudan İran'ı sorumlu tutarken İran iddiaları reddetti, Husiler ise saldırıyı üstlendi.

Olaydan kısa süre sonra ABD bölgeye takviye birlik ve hava savunma sistemi gönderme kararı aldı.

Bu saldırı, plan ve icrası ile doğrudan ve dolaylı etkileri bakımından hem dikkatle çalışılması ve hatta ibret alınması gereken bir vaka.

Yüksek İrtifa, Uzun Menzil, Karışık Kafalar - II

Savunma Sanayii İcra Kurulu'nun 26 Eylül tarihli toplantısı [1], savunma kamuoyu tarafından uzun yıllardır sonucu merakla beklenen bir projede karara sahne oldu.

T-LORAMIDS (Turkish Long Range Air and Missile Defence System; Türk Uzun Menzilli Hava ve Füze Savunma Sistemi) olarak da bilinen Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi Projesi'nde [2], Çin Halk Cumhuriyeti'nden  China Precision Machinery Import and Export Corporation (Çin Hassas Makina İthalat ve İhracat Şirketi; CPMIEC) firmasının seçildiği duyuruldu. Darısı başta ağır nakliye ve genel maksat helikopterleri olmak üzere diğer projelerin başına diyelim.

Yüksekirtifa - uzun menzil hava savunma sistemi gibi kritik bir sistemin Çin'den seçilmesi siyasi, askeri ve stratejik ölçekte çok sayıda soru işareti doğurdu. Bu normal ve beklenen bir durum, zira savunma sistemlerinin ölçek ve boyutu büyüdükçe ekonomik ve siyasi özkütleleri de artıyor.

Siyah Gri Beyaz'da ihalelerin kime ve neden, nasıl verildiğinden ziyade, geri plandaki konsept, felsefe ve stratejilere odaklanmaya çalışıyorum. Bu nedenle LORAMIDS de dahil olmak üzere yürürlükteki projelerle ilgili çok fazla yorum yapmıyorum. Daha ziyade bu projelerin ya da projelere konu sistemlerin varlık nedenleri ve kullanım felsefeleri ile ilgileniyorum. LORAMIDS projesindeki bu çok tartışma yaratan karara ilişkin de bir süredir herhangi bir değerlendirme kaleme almamış olmamın nedeni bu idi. Ancak Siyah Gri Beyaz okurundan gelen talepler o kadar arttı ki, kararı, mümkün mertebe teknik sınırlar içinde kalarak, nasıl gördüğümü paylaşmak farz oldu.

Yüksek İrtifa, Uzun Menzil, Karışık Kafalar

Bir THAAD lançeri (Kaynak: MDA)

Suriye’de iç savaşa dönüşen kargaşa ve çatışma ortamının sınırdaş Türkiye’yi hem yerel hem bölgesel ölçekte etkilemesi kaçınılmazdı. Önemli ölçüde örselenmiş de olsa Suriye Silahlı Kuvvetleri, silahlı isyancılarla mücadele kapasitesini bugüne kadar korumayı başardı. Büyük kısmı şehir ortamında cereyan eden çatışmalarda mekanize birliklerini ve hava unsurlarını, yüksek verimlilikte olmasa ve büyük kayıplar verse de, kullanabiliyor.

Suriye’deki isyanı, Tunus, Mısır ya da Libya’dakilerden ayıran çok sayıda siyasi, askeri ve kültürel etken var. Ancak bu etkenlerden bir tanesi son günlerde Türkiye gündeminde ilk sıraya yerleşti:

Suriye’nin Kitle İmha Silahları (KİS) kabiliyeti.

Kısa Kısa...

 ESSM (Evolved Sea Sparrow) deniz konuşlu hava savunma füzesi, AIM-120 AMRAAM orta menzilli havadan havaya füzelerini kullanan NASAMS (Norwegian Advanced Surface to Air Missile Sytem) kara konuşlu hava savunma sistemi için öneriliyor.

İsrail, özel kuvvetlerinin ihtiyacını karşılamak ve hizmetteki Sikorsky CH-53 helikopterlerini değitirmek için Bell-Boeing MV-22 Osprey ile ilgileniyor. Bu kapsamda İsrailli heyetler ABD Deniz Piyadeleri'nin (USMC) MAW 2, VMMT-204 ve VMX-22 birliklerine, Mayıs - Haziran arası bir dizi ziyaret gerçekleştirdi. İsrailli personel bu ziyaretler sırasında MV-22 ile çeşitli senaryolarda uçuş gerçekleştirdi, bakım, onarım ve işletmesi konularında bilgi topladı.

Fransa, geçtiğimiz ay başlarında SCALP seyir füzesinin deniz türevi olan SCALP Naval'in denizaltılardan fırlatılan modelini ilk kez denedi. Deniz altındaki bir test platformundan ateşlenen füzenin yeni nesil Barracuda sınıfı denizaltı ve FREMM sınıfı firkateynleri donatması planlanıyor. Söz konusu füzenin havadan fırlatılan türevinden Yunanistan'da da 34 adet bulunuyor.

MBDA firması, Hindistan'ın, Hindustan Aeronaucits Limited (HAL) ALH (Advanced Light Helicopter) ve yeni seçilecek taarruz helikopteri ihalesine teklif veren Kamov Ka-52 Hokum B ve Mil Mi-28 Havoc helikopterlerinde donatılmak üzere teklif ettiği PARS-3LR tanksavar füzesi ile kısa listeye kaldı. Hindistan eğer yeni taarruz helikopteri olarak Ka-52 veya Mi-28'i seçerse, firma entegrasyon konusunda Hindistan'a yardım edecek.

İsrailli Israel Aerospace Industries (IAI) firması, başta Embraer EMB-314 Super Tucano olmak üzere hafif taarruz uçaklarından kullanılmak üzere geliştirilmiş Medium-weight Laser Guided Bomb (MLGB) güdümlü bomba sistemini kamuoyuna tanıttı. Geçtiğimiz ay Paris Hava Gösterisi'nde sergilenen bomba yarı aktif lazer (Semi Active Laser; SAL) ve GPS güdüm - kontrol sistemini haiz; 1.70m uzunluk ve 115kg ağırlığa sahip. Harp başlığı 90kg olan MLGB'nin menzili GPS güdümü ile 20km, azami menzil ise 25km olarak verilmiş.

Pakistan, yeni F-16 Block 52+ savaş uçakları için ITT üretimi AN/ALQ-211(V)9 elektronik harp sistemini seçti. Söz konusu sistem, Türk Hava Kuvvetleri (THvKK) tarafından da Peace Onyx IV projesi kapsamında tedarik edilmekte olan 30 adet F-16 Block 50+ için seçilmişti. THvKK F-16 Block 50+'leri AN/ALQ-211(V)9'un dahili türevi ile donatılırken Pakistan F-16 Block 52+'leri bu sistemi harici pod ile kullanacak.

Çin, geçtiğimiz ay imzalanan $500 milyon tutarındaki bir sözleşme ile Rusya'dan 123 adet Salyut AL-31FN turbofan motor satın alıyor. AL-31FN, Çin'in J-11 (Su-27SK), Su-27 kopyası olan J-11B ve J-10 uçaklarında kullanılıyor. J-10 seri üretim ve J-20 geliştirme çalışmaları devam ederken ve özgün jet motorları olan WS-10 ve WS-13 henüz olgunlaşmamışken bu alımın yapılması, Çin'in jet motorları konusunda hedeflenen özyeterlilik seviyesine ulaşamamış olduğunun göstergesi olarak algılanabilir.

Filipinler Hava Kuvvetleri ay başında, ülkenin savunma bakanlığına İtalyan Aermacchi M-346 ya da Güney Koreli Korean Aerospace Industries T/A-50 Golden Eagle tipinde 6 adet ileri jet eğitim uçağı alım talebini iletti. Yaklaşık $150 - 200 milyon dolayında gerçekleşmesi hedeflenen alım, Filipinler'in uzun zamandır gerçekleştireceği en büyük ve kapsamlı savunma projesi olacak.

İsrail ve Suudi Arabistan, envanterlerindeki Patriot hava ve füze savunma sistemini, Patriot PAC III seviyesine modernize ediyor. İsrail, Rafael firmasının geliştirdiği "David's Sling" (Davud'un Ağı) entegre hava savunma şemsiyesi kapsamında bir çözüm için Raytheon firması ile birlikte çalışırken, Suudi Arabistan PAC III modernizasyonu işini aynı firmaya $1.7 milyar tutarındaki bir sözleşme ile verdi.

Uzun Menzilli Körlük

Soğuk Savaş dönemlerine ait meşhur bir deyiştir: “Nükleer denizaltılar gerçek savaşta kullanılmamak üzere inşa edilirler”

Caydırıcılığın ne demek olduğuna dair güzel bir ifade.

Silah sistemlerinin menzil, kapsama alanı, boyut gibi nitelikleri büyüdükçe stratejik, politik ve ekonomik etkileri, askeri etkilerinin çok çok ötesine geçiyor.

Kıbrıs’ın Rusya Federasyonu’ndan S-300 hava savunma sistemi alması ile başlayan gerginliği hepimiz hatırlıyoruz. Kıbrıs’ta Yunanistan ve Türkiye’yi savaşın eşiğine getiren S-300 füzelerinin teknik kabiliyetlerine dair basında çok şey yazıldı, çizildi (çoğu saçmalıktan ibaret olsa da).

Türkiye ve Stratejik Hava Savunması: Değişen Konseptler ve İhtiyaçlar

Türkiye'nin hava savunma sisteminde, özellikle yüksek irtifa - uzun menzil klasmanında ciddi bir açık olduğu su götürmez bir gerçektir. Ancak bu açığın sebebi araştırılırken ortam ve şartlar göz önünde bulundurulmalıdır, bilhassa 1990'lı yıllardan önceki şartlar.

Soğuk Savaş döneminde bir kanat ülkesi olan Türkiye'ye yönelik yegane tehdit Varşova Paktı'ndan geliyordu. Bu tehdit daha ziyade uzun menzilli ağır bombardıman uçağı şeklindeydi (Tu-95, Tu-16, Tu-22 vs), 1990'lı yıllara kadar uzun menzilli cruise füzesi teknolojisi gündemde değildi. Türkiye'nin anılan bombardıman uçağı tehdidine karşı savunması da NATO'ya entegre uzun mesafe radarları ve erken uyarı sistemi, yüksek irtifa hava savunma füzeleri ve av - önleme uçaklarından oluşmaktaydı. Eskişehir'deki komuta kontrol merkezi, NADGE hava savunma radar ağı, F-102, F-104 gibi sistem ve platformlar mevcut tehdide karşı etkili ve yeterli savunma oluşturabilecek bir yapı teşkil ediyorlardı (F-102 Delta Dagger'ın ABD haricindeki yegane kullanıcıları Yunanistan ve Türkiye'dir).