30/01/2006

Yeni Nesil Denizaltı Projesi

Bildiğim kadarıyla Türkiye'nin önceden planı, 4 adet Tip 209/1400 Preveze sınıfı denizaltının tedariğini mütakip, 4 adet 1,800t AIP dizel elektrik denizaltı tedarik etmekti. Ancak gerek bütçe sorunları (ki AIP çok pahalı bir teknolojidir, bkz: Papanikolis) gerekse AIP (özellikle yakıt hücresi) teknolojilerinin tam olarak olgunlaşmaması sebebiyle ikinci 4 adetlik sipariş konvansiyonel dizel elektrik denizaltıya yönlendirildi ve Gür sınıfı (Tip 209/1400mod) siparişi verildi. Bir yandan da AIP konusundaki gelişmeler yakından takip edildi, ediliyor.

Burada şunu belirtmek gerek: AIP, denizaltıyı yenilmez kılan bir kuvvet artırıcı mesir macunu değildir. AIP önemli bir güç çarpanı olmakla beraber, uygulandığı platformların dizel elektrik (kıyı = coastal) denizaltılar olmaları sebebiyle stratejik bir silah da değildir. AIP denizaltının görev yapacağı saha, kullanılacağı taktikler, karşısındaki tehditler gibi parametreler, direkt olarak AIP'nin maliyet - etkinliğini belirler. Uzun süre su altında yüzeye çıkmadan karakol atmak önemli bir kabiliyettir, ancak buna duyulan ihtiyacın seviyesi ve aciliyeti de önemlidir.

Preveze ve Gür sınıflarına gelirsek...

Esasen gövde, makine ve belli başlı alt sistemler göz önüne alınırsa "kardeş" sayılabilecek bu iki sınıf, muharebe komuta kontrol sistemleri, torpido sistemleri, vs gibi alt sistemler açısından farklılıklar arz etmektedir.

Preveze Sınıfı

Atlas Elektronik ISUS 83 muharebe yönetim sistemi

Atlas Elektronik CSU 83 sonar

Mk24 Mod 2 Tigerfish, UGM-84A Harpoon

Gür Sınıfı

Atlas Elektronik ISUS 90 muharebe yönetim sistemi

Atlas Elektronik CSU 90 sonar

Atlas Elektronik DM2A4, Mk24 Mod 2 Tigerfish, UGM-84B/C/G Harpoon

Gür sınıfı denizaltılarda kullanılan ISUS 90 ve CSU 90 sistemleri halen Tip 212, Tip 214, Dolphin, Gotland gibi modern denizaltılarda kullanılmaktadır.

Türkiye'nin Gür sınıfı denizaltıları ile Yunanistan'ın Papanikolis sınıfı denizaltılarının muharebe yönetim sistemleri aynıdır (ISUS 90). Eğer Yunanistan CSU 90 sonar süitini seçerse sonarları da aynı olacak. Torpido olarak Yunanistan Atlas Elektronik DM2A4 Seeheckt'i seçmişti, ufak farklar haricinde silah sistemleri de aynı denilebilir. Farklar periskop, ESM ve karşı tedbir sistemlerindedir. Dolayısıyla Türkiye'nin "Tip 214'lere cevabı" gibi bir argüman, şahsıma pek ayakları yere basıyormuş gibi gelmiyor. Menzil ve karakol süresi haricinde Tip 214'ler "quantum leap" yaratmamıştır. (ki Türkiye kendi ESM kütüphanesini kendisi güncelleyebilmektedir, Yunanistan değil...)

Buradan "madem AIP bu kadar büyük fark yaratmıyor, niye alınsın ki" gibi bir görüşü savunduğum sonucu çıkarılmasın. AIP artık modern denizaltı muharebelerinin temeli olmaktadır. Benim savunduğum husus, Tip 214'lerin arada korkunç bir fark yaratmamış olduklarıdır.

İhaleye dönecek olursak..

RfI dokümanını Fransa'dan DCN (Scorpene), Almanya'dan HDW (Tip 214), İsveç'ten Kockums (A-19 Gotland) ve Rusya'dan Admiralty Shipyard'ın (Proje 1650 Amur) alacağını tahmin ediyorum. Eğer teknik şartname gerçekten 1,800t civarı bir tonaj sınırlaması getirirse Amur zaten otomatikman devre dışı kalır (zira dalmış durumda tonajı 2,600t civarı idi yanılmıyorsam). Gotland sınıfının silah sistemleri Türk donanmasına uymayabilir, zira bu botlarda 4 adet 533mm ile 2 adet 400mm tüp var, ki 400mm dünya donanmalarında pek rastlanmayan bir standart. İlaveten, bu botların İsveç Bofors üretiminden başka bir torpido cinsine sertifiyeli olup olmadığı, değilse bu modifikasyonun maliyeti, 400mm torpidoların taktik ihtiyaçlarımıza uygunluğu, bu silahlar için tek kaynağa (İsveç) bağımlı olma ihtimali ve geçmişi pek de parlak olamayan Türk - İsveç özelde savunma, genelde siyasi ilişkiler gibi etkenler göz önünde tutulursa Gotland sınıfının da pek şansının olmadığı söylenebilir.

Fransız DCN üretimi Scorpene sınıfı denizaltılar 2 adet Şili (O'Higgins sınıfı), 2 adet Malezya ve en son 6 adetlik Hindistan satışlarıyla iyi bir grafik tutturdu. En son IDEF fuarında DCN, diğer deniz ürünleri (Mistral, FREMM gibi) ile birlikte Scorpene'nin tanıtımını yapmıştı. UDS firmasının, SUBTICS muharebe yönetim sistemini tanıtımı ile Fransızlar'ın denizaltı ihalesine iddialı hazırlandıkları intibasını edinmiştim. Ancak HDW ve Atlas Elektronik ile köklü ilişkileri olan ve denizaltı filosundaki tüm silah ve sistemleri Alman orijinli olan TDzKK'nın yeni denizaltı için Fransız çözümüne yönelmesi beklenmemeli diye düşünüyorum. Tip 214'ün seçilmesi, bu açıdan sürpriz olmayacaktır.

Tabi bunlar çok ham tahminler.. RfI alanlara, teklif sunanlara, gelişmelere bakmak ve Türkiye'nin sürprizlerle dolu bir ülke olduğu gerçeğini unutmamak lazım.

Her halükarda umarım denizcilerimiz için en hayırlı tercih yapılır.

1 yorum:

Adsız dedi ki...

10 yıl olmuş,kitap yazman lazım senin usta