Doğu Akdeniz'de yeni bulunan enerji kaynakları ve bunların paylaşımı konusundaki ihtilaflar, bölgeyi yeni bir potansiyel "sıcak nokta" haline getirdi. Arap Baharı sürecinin devamında 2011'den bu yana devam eden iç savaş ile mahvolan Suriye'nin oluşturduğu jeopolitik kara delik, Türkiye - İsrail gerginliği, İsrail'in bölgedeki askeri - politik açılımları gibi etkenler de bu noktanın sıcaklığını artırdı.
Bilhassa münhasır ekonomik bölge paylaşım krizi ile ortaya çıktı ki, kıyıdaş ülkelerin askeri - istihbari kaynakları, iddialarını savunmada son derece hayati öneme sahip. Bu önem, 2012 Haziran'ında Türk Hava Kuvvetleri'ne ait bir RF-4ETM keşif uçağının Suriye tarafından düşürülmesi olayı ile daha da dramatik şekilde vurgulandı.
Anlaşıldı ki, Doğu Akdeniz'deki stratejik resmi tam ve net gören ülke, bu bölgedeki hak ve hukukunu korumada tartışmasız güce sahip.
Peki bu konuda durum nedir? Doğu Akdeniz ülkelerinin hava ve deniz konuşlu istihbarat, keşif ve gözetleme (İGK; Intelligence, Surveillance, Reconnaissance; ISR) kabiliyetleri ne seviyede? Açık kaynakları tarayarak, Mayıs 2013 itibariyle bölge ülkelerinin elindeki aktif hizmette bulunan İGK kabiliyetlerinin bir dökümünü çıkardım.
Umarım bölge dengeleri ve jeopolitiğen ilgi duyan okura yardımı olur.
Bilhassa münhasır ekonomik bölge paylaşım krizi ile ortaya çıktı ki, kıyıdaş ülkelerin askeri - istihbari kaynakları, iddialarını savunmada son derece hayati öneme sahip. Bu önem, 2012 Haziran'ında Türk Hava Kuvvetleri'ne ait bir RF-4ETM keşif uçağının Suriye tarafından düşürülmesi olayı ile daha da dramatik şekilde vurgulandı.
Anlaşıldı ki, Doğu Akdeniz'deki stratejik resmi tam ve net gören ülke, bu bölgedeki hak ve hukukunu korumada tartışmasız güce sahip.
Peki bu konuda durum nedir? Doğu Akdeniz ülkelerinin hava ve deniz konuşlu istihbarat, keşif ve gözetleme (İGK; Intelligence, Surveillance, Reconnaissance; ISR) kabiliyetleri ne seviyede? Açık kaynakları tarayarak, Mayıs 2013 itibariyle bölge ülkelerinin elindeki aktif hizmette bulunan İGK kabiliyetlerinin bir dökümünü çıkardım.
Umarım bölge dengeleri ve jeopolitiğen ilgi duyan okura yardımı olur.
Açıklamalar
1. Döküm, hava ve deniz unsurları ile bu unsurların taşıdığı İGK sistemleri kapsamakta. Jandarma ya da sahil güvenlik gibi kolluk kuvvetlerinin sistem ve unsurları ile kiralık vb geçici sistemler kapsam dışında. Aynı şekilde sipariş verilmiş, üretimi, geliştirmesi ya da denemeleri devam eden ve dolayısıyla resmî hizmete girmemiş sistem ve unsurlar da kapsam dışında.
2. Kara konuşlu sistemler ile kara havacılık unsurları (taarruz / taktik keşif helikopterleri gibi) kapsam dışında.
3. Telsiz, veribağı (datalink), SATCOM gibi muhabere sistemleri ile komuta kontrol sistemleri dökümün kapsamı dışında.
4. Taramanın konusu olan ülkeler: Türkiye, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Yunanistan, Mısır, İsrail, Lübnan ve Suriye. Bu ülkelerden, İGK sistem envanterleri ile öne çıkan dört ülke, Mısır, İsrail, Türkiye ve Yunanistan'ı tabloya aldım. İGK envanterleri oldukça kısıtlı olan GKRY ve Lübnan ile neredeyse tüm İGK altyapısı iç savaş nedeniyle tahrip / kullanılamayacak durumda olan Suriye'yi tablo sonuna bilgi notu olarak ekledim.
5. Unsur tablosundaki özellikle uçak sayıları yaklaşık olup, bu konuda kesin ve 100% gerçek verilere ulaşmak mümkün değil.
6. Özellikle İsrail'in envanterinde bulunan sistemlere ait net ve doğrulanabilir bilgilere ulaşmak son derece zor. Iskalanan ya da hata yapılan bilgilerin olması muhtemeldir. Zaten çalışmanın amacı net ve gerçek verileri sunmak değil, gerçeğe en yakın resmi çekebilmek. Tablo ile ilgili ekleme, çıkarma, düzeltme vb her türlü geribeslemeye açığım.
7. Tablodaki başlıkların açıklamasını yazının en sonuna ekledim.
1. Döküm, hava ve deniz unsurları ile bu unsurların taşıdığı İGK sistemleri kapsamakta. Jandarma ya da sahil güvenlik gibi kolluk kuvvetlerinin sistem ve unsurları ile kiralık vb geçici sistemler kapsam dışında. Aynı şekilde sipariş verilmiş, üretimi, geliştirmesi ya da denemeleri devam eden ve dolayısıyla resmî hizmete girmemiş sistem ve unsurlar da kapsam dışında.
2. Kara konuşlu sistemler ile kara havacılık unsurları (taarruz / taktik keşif helikopterleri gibi) kapsam dışında.
3. Telsiz, veribağı (datalink), SATCOM gibi muhabere sistemleri ile komuta kontrol sistemleri dökümün kapsamı dışında.
4. Taramanın konusu olan ülkeler: Türkiye, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Yunanistan, Mısır, İsrail, Lübnan ve Suriye. Bu ülkelerden, İGK sistem envanterleri ile öne çıkan dört ülke, Mısır, İsrail, Türkiye ve Yunanistan'ı tabloya aldım. İGK envanterleri oldukça kısıtlı olan GKRY ve Lübnan ile neredeyse tüm İGK altyapısı iç savaş nedeniyle tahrip / kullanılamayacak durumda olan Suriye'yi tablo sonuna bilgi notu olarak ekledim.
5. Unsur tablosundaki özellikle uçak sayıları yaklaşık olup, bu konuda kesin ve 100% gerçek verilere ulaşmak mümkün değil.
6. Özellikle İsrail'in envanterinde bulunan sistemlere ait net ve doğrulanabilir bilgilere ulaşmak son derece zor. Iskalanan ya da hata yapılan bilgilerin olması muhtemeldir. Zaten çalışmanın amacı net ve gerçek verileri sunmak değil, gerçeğe en yakın resmi çekebilmek. Tablo ile ilgili ekleme, çıkarma, düzeltme vb her türlü geribeslemeye açığım.
7. Tablodaki başlıkların açıklamasını yazının en sonuna ekledim.
İstihbarat, Gözetleme, Keşif (ISR) Unsurları | ||||
---|---|---|---|---|
İsrail | Mısır | Türkiye | Yunanistan | |
Taktik Savaş Uçağı | 320+ x F-16 90 x F-15 | 220 x F-16 45 x Mirage 5 12 x Mirage 2000EM 80 x MiG-21 / F-7B | 239 x F-16 48 x F-4E 2020 |
155 x F-16
34 x F-4E AUP
18 x Mirage 2000EG/BG
24 x Mirage 2000-5 Mk2
|
Gözetleme / Taktik Keşif / Fotogrametri Uçağı | 5 x King Air 200CT Tsofit 3 3 x King Air 200T Tsofit 4 | 5 x Mirage 5SDR | 16 x RF-4ETM(?) 2 x King Air 200 ? x C-160D Gören | 15 x RF-4E 1 x CL415MP |
Deniz Karakol / DSH Uçağı | 5 x AS565SA 3 x IAI-1124N | 10 x SH-2G(E | 24 x S-70B-28 8 x AB212ASW 1 x CN-235MPA | 6 x AB-212ASW 11 x S-70B-6 |
Havadan Erken İhbar ve Kontrol Uçağı | 2 x G550 CAEW 1 x Boeing 707 Phalcon (?) | 7 x E-2C | - | 4 x EMB-145AEW Erieye |
Elektronik Taarruz Uçağı | Arava 202 EW | 4 x Mi-8MV | - | - |
ELINT / SIGINT / COMINT Uçağı | Arava 201 SIGINT 3 x Gulfstream 500 Shavit 2 x RC-12K Guardrail 5 x RC-12D Guardrail | 2 x EC-130H 2 x Beechcraft 1900C-1E 4 x Sea King Commando Mk2E | 3 x AB-212ASW EW 2 x CN-235EW | 2 x AB-212ASW EW |
Keşif Gözetleme Uydusu | Ofeq 5 Ofeq 7 Ofeq 9 | - | Göktürk 2 | - |
İHA - Taktik | Aerolight Aerostar Searcher 2 Hunter Scout Teledyne 324 Siksak Chukar III Telem Hermes 450 | R4E SkyEye Teledyne 324 Scarab ASN-209 | - | - |
İHA - MALE | Heron 1 Heron TP Eitan Hermes 900 | - | 10 x Gözcü 1 (Heron) | - |
İHA - HALE | - | - | - | - |
Suüstü Gemisi - Muharip | 3 x Sa'ar 5 8 x Sa'ar 4.5 | 2 x FF1052 2 x Tip 053H 4 x FFG7 2 x Descubierta 6 x Vosper Mk56 | 4 x MEKO 200TN I 4 x MEKO 200TN II 4 x FFG7 4 x FFG7+ 1 x MilGem 6 x A69 8 x FPB57 2 x FPB57+ 9 x FPB62 | 4 x MEKO 200HN 3 x Kortenaer 6 x Kortenaer MLM 4 x Roussen 10 x Combattante III |
Denizaltı | 3 x Dolphin 2 x Dolphin II | - | 6 x Atılay (Tip 209 / 1200) 4 x Preveze (Tip 209 / 1400) 4 x Gür (Tip 209 / 1400+) |
3 x Glavkos (Tip 209 / 1100)
4 x Okeanos (Tip 209 / 1200
1 x Papanikolis (Tip 214)
|
İstihbarat, Gözetleme, Keşif (ISR) Sistemleri | ||||
İsrail | Mısır | Türkiye | Yunanistan | |
Elektronik Harp / Karşı Tedbir Sistemi (Uçak, pod) | EL/L-8222 (F-15, F-16) EL/L-8251 (F-16) | AN/ALQ-131 (EC-130H, F-16) AN/ALQ-184 (F-16) | EL/L-8222 (F-4E 2020) | - |
Elektronik Harp / Karşı Tedbir Sistemi (Uçak, tümleşik) | SPS-3000 (F-15I, F-16I) EL/L-8240 (F-16A, F-16C) | ACES (F-16) R-949 (Mi-8MV) | AN/ALQ-178(V)3 (F-16, F-4E 2020) AN/ALQ-178(V)5 (F-16) AN/ALQ-211 AIDEWS (F-16) | ASPIS II (F-16) AN/ALR-68(V)2 (F-4E AUP) ICMS (Mirage 2000-5 Mk2) |
Elektronik Harp / Karşı Tedbir Sistemi (Suüstü gemisi) | NS-9005A-V2 (Sa'ar 4, Sa'ar 4.5, Sa'ar 5) | Sidekick (FFG7) Triton (Tip 053H) Beta (FF1052) Cygnus (Vosper Mk56) | Scorpion B (MEKO 200TN I, MEKO 200TN II) Sidekick (FFG7) | ARBB 33 Salamandre B3 (Kortenaer MLM) ELT 715 (Kortenaer) APECS II (MEKO 200HN) |
ELINT / SIGINT / COMINT Sistemi (Uçak, tümleşik) | EL/L-8382 (G550 CAEW) EL/I-3001 AISIS (Gulfstream 500 Shavit) EL/K-7071 (Heron) SKYFIX (Hermes 450) EL/L-8310 (Arava 201 SIGINT) EL/K-1250 (Arava 201 SIGINT) EL/K-1150 (Arava 201 SIGINT) TOP Scan RAF-5100 EL/K-7032 | ES5000 (Beechcraft 1900C-1E) | Colibri (AB-212ASW EW) | Colibri (AB-212ASW EW) |
ELINT / SIGINT / COMINT Sistemi (Uçak, pod) | - | - | MILSIS-2U (CN-235EW) | ASTAC (RF-4E) |
ELINT / SIGINT / COMINT Sistemi (Suüstü gemisi) | NS-9003A-V2 (Sa'ar 4.5, Sa'ar 5) NATACS 2000 (Sa'ar 5) | AN/SLQ-32 (FFG7, FF1052) Cutlass (Vosper Mk56) | Cutlass B1 (MEKO 200TN I, MEKO 200TN II, FPB62) AN/SLQ-32(V)2 (FFG7, FFG7+) DR2000S (A69) ELDES-21 (FPB57) ARES-2N (FPB57+, MilGem) | DR3000SLC (Kortenaer MLM) Sphinx (Kortenaer) AR700 (MEKO 200HN) Telegon (MEKO 200HN) DR3000 (Roussen) DR2000S (Combattante III) |
ELINT / SIGINT / COMINT Sistemi (Denizaltı) | TIMNEX II (Dolphin, Dolphin II) | - | SeaLion (2 x Atılay, Gür) DR2000U (4 x Atılay) Porpoise (Preveze) | AR-700-S5 (Glavkos) DR2000U (Okeanos) TIMNEX II (Papanikolis) |
Elektrooptik Seyrüsefer / Hedefleme Sistemi (Uçak, tümleşik) | AMPS (King Air 200CT Tsofit 3, Hermes 900) MSIS (AS565SA) MOSP (Hunter, Searcher, Heron 1, Heron TP Eitan, Hermes 450) POP200 (HAROP) EL/I-3100 AMRES | SAFIRE II (SH-2G(E)) | ASELFLIR-200T (S-70B-28, CN-235MPA) ASELFLIR-300T (Gözcü 1, C-160D Gören) | AN/AAQ-22 (S-70B-6) |
Elektrooptik Seyrüsefer / Hedefleme Sistemi (Uçak, pod) | AN/AAQ-13 (F-15I) AN/AAQ-14 (F-15I) Litening (F-16C, F-16I) | AN/AAQ-13 (F-16) AN/AAQ-14 (F-16) ATLIS II (Mirage 2000EM) | AN/AVQ-23 PAVE Spike (F-4E 2020) AN/AAQ-13 (F-16) AN/AAQ-14 (F-16) AN/AAQ-33 SNIPER (F-16) | AN/AAQ-13 (F-16) AN/AAQ-14 (F-16) Litening (F-4E AUP) |
Elektrooptik Seyrüsefer / Hedefleme Sistemi (Suüstü gemisi) | MSIS (Sa'ar 5, Sa'ar 4.5) | Mk24 (FFG7) Naja (Tip 053H) |
ASIR (MEKO 200TN I, FPB57+)
GÜNGÖR (MEKO 200TN I, FPB57+) Albis (MEKO 200TN II) Mk24 (FFG7, FFG7+) ASELFLIR 300T (MilGem) LIOD Mk2 (FPB57) LIROD (FPB62) |
Mirador (Kortenaer MLM, Roussen, Combattante)
Panda (Combattante) |
Elektrooptik Keşif / IMINT Sistemi (Uçak, pod) | Condor 2 LOROP (F-16) ElOp EO/IR-LOROP (F-16) RecceLite (F-16) | TARS (F-16) DB110 (F-16) | - | DB-110 (F-16) |
Keşif / RADINT Radar Sistemi (Uçak, pod) | EL/M-20600 RTP (F-16) | - | - | - |
Arama / Tarama, Hedef Tespit / Teşhis / Takip Radarı (Uçak, tümleşik) | AN/APG-68(V)2 (F-16) AN/APG-68(V)9 (F-16I Sufa) AN/APG-70 (F-15I) EL/M-2055 (Searcher II, Hunter, Heron 1) | AN/APS-145 (E-2C) AN/APG-68(V)2 (F-16) AN/APG-68(V)8 (F-16 Block 50) AN/APG-68(V)9 (F-16 Block 52+) RDM (Mirage 2000EM) | AN/APG-68(V)2 (F-16 Block 30, Block 40) AN/APG-68(V)9 (F-16 Block 50+) EL/M-2032 (F-4E 2020) EL/M-2055 (Gözcü 1) | Erieye (EMB-145AEW) AN/APG-68(V)2 (F-16 Block 30) AN/APG-68(V)8 (F-16 Block 50) AN/APG-68(V)9 (F-16 Block 52+) AN/APG-65GY (F-4E AUP) RDM (Mirage 2000EG/BG) RDY2 (Mirage 2000-5 Mk2) |
Arama / Tarama Radarı (Suüstü gemisi) | AN/SPS-55 (Sa'ar 5) EL/M-2218S (Sa'ar 5) EL/M-2258 ALPHA (Sa'ar 4.5) TH-D 1040 Neptune (Sa'ar 4.5) | AN/SPS-55 (FFG7) AN/SPS-49(V)4 (FFG7) Tip 354 (Tip 053H) Tip 352 (Tip 053H) Tip 517 (Tip 053H) AN/SPS-67 (FF1052) AN/SPS-40B (FF-1052) S820 (Vosper Mk56) | AWS 6 (MEKO 200TN I, MEKO 200TN II, FPB57+) DA08 (MEKO 200TN I) SMART S Mk2 (MEKO 200TN II, FFG7+, MilGem) AN/SPS-55 (FFG7) AN/SPS-49(V)4 (FFG7) DRBV 51A (A69) MW08 (FPB62) | Scout Mk2 (Kortenaer MLM, Roussen, Combattante III) LW08 (Kortenaer MLM, Kortenaer) ZW06 (Kortenaer) SMART L (Kortenaer MLM, Kortenaer) DA08 (MEKO 200HN) MW08 (MEKO 200HN, Roussen) Triton (Combattante) |
Arama / Tarama Radarı (Denizaltı) | Elta ? (Dolphin, Dolphin II) | - | C63B (2 x Atılay) DECCA 926 (4 x Atılay) Scanter 2014X (Preveze, Gür) | MILNAV (Glavkos) Calypso II (Okenaos) Sphinx (Papanikolis) |
Notlar
1. GKRY Rum Milli Muhafız Ordusu (RMMO) envanterinde bir adet BN2B-21 Maritime Defender deniz gözetleme uçağı ile 2 adet Searcher 2 tipi taktik İHA sistemi bulunmakta.
2. Lübnan ordusu envanterinde üç adet Cessna 208B Caravan gözetleme uçağı bulunuyor.
3. Suriye Hava Kuvvetleri hizmetinde bulunan MiG-25RB (NATO kodu "Foxbat") taktik keşif jetlerinin, iç savaş nedeniyle tahrip ya da kullanılamaz durumda olması muhtemeldir. Ülkenin iç savaş öncesinde bunun dışında kayda değer bir İGK unsuru bulunmamaktaydı.
Değerlendirmeler
1. Tablo dikkatlice incelendiğinde, İGK sistem ve teknolojilerine bölgede en yoğun yatırımı yapan ülkenin İsrail olduğu görülmekte. Bu durum, İsrail'in, bölgenin en küçük yüzölçümüne sahip ülkelerinden biri olması nedeniyle ayrıca dikkat çekicidir. Uzun menzilli İGK sistem ve unsurları ile İsrail'in, istihbarat ve operasyonel faaliyetleri sınırlarından çok uzak bölgelere, Doğu Akdeniz ve Ortadoğu'nun derinliğine yayma imkân ve kabiliyetini kazandığını söylemek mümkün. Öte yandan ABD'den her yıl alınan büyük meblağlardaki askeri yardımın, ülkeye bu tip pahalı ve karmaşık sistemleri geliştirebilmesi için fırsat yaratmış olması da söz konusudur.
2. Bölgede İHA sistemlerine envanterinde en fazla ağırlık veren ülkenin yine İsrail olduğu görülüyor. Bu çalışmanın kapsamı dışında olan mini / mikro İHA sistemleri ile birlikte bu ülke, en geniş kapsamlı İHA envanterine sahip.
3. Bölgedeki dört önemli ülke arasında İHA sistemleri açısından en zafiyette olan ülkenin Yunanistan olduğu görülüyor. Bu ülkenin az miktardaki Sperwer mini / taktik İHA'sı gayrı faal durumda.
4. Türkiye, 3 sistem - 10 uçak Gözcü 1 (Heron) ile, bölgedeki dört ana ülke arasında "kötünün iyisi" bir konumda değerlendirilebilir. Ne var ki söz konusu sistemlerin Batman konuşlu olması ve neredeyse tamamen Güneydoğu Anadolu'da sınır güvenliği ve terörizmle mücadele kapsamında yoğun biçimde kullanılıyor olmaları, Doğu Akdeniz üzerinde Türkiye'nin İHA konuşlu İGK kabiliyetinden mahrum kalması sonucunu doğurmakta. Öte yandan İsrail, Heron, Heron TP Eitan ve Hermes 900 İHA sistemlerini öncelikli olarak deniz gözetleme görevlerinde kullanılmak üzere tadil etmekte.
5. Yunanistan'ın, coğrafi konumu nedeniyle Doğu Akdeniz üzerinde etkin bir İGK kabiliyeti tesis etmesi son derece zor görünmekte. Ülkenin en stratejik İGK sistemi olan EMB-145AEW erken ihbar ve kontrol uçaklarının esas görev alanı Ege Denizi. GKRY ile mevcut olan savunma ve stratejik işbirliği kapsamında Baf Havaalanı'nın kullanılması mümkün.
6. Türkiye'nin, deniz kuvvetlerinin muharip unsurlarının sayısal ezici üstünlüğü öne çıkmakta. Bu alanda İsrail'in, özellikle suüstü gemi envanteri açısından zafiyeti söz konusu. Ancak İsrail'in denizaltı filosuna verdiği ağırlık dikkat çekicidir.
7. Türkiye'nin herhangi bir elektrooptik ya da radar taktik keşif kabiliyetine sahip olmaması dikkat çekicidir. RF-4ETM filosu için elektrooptik ve radar keşif podlarının tedariğini kapsayan TARP projesi, İsrail ile ilişkilerin kopması akabinde iptal edilmişti. RF-4ETM filosunun, 2012'deki kriz sonrasında uçuştan çekildiğine dair, henüz doğrulanmamış haberler mevcuttur. Söz konusu uçaklar hala uçuşta olsalar bile, IMINT kabiliyetleri ıslak film kameraları ile kısıtlı durumda.
8. Türkiye'nin sahip olduğu elektrooptik gözetleme ile ELINT / SIGINT / COMINT uçakları, aynı İHA filosu gibi, ağırlıklı olarak Güney - Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde kullanılmakta. Doğu Akdeniz'deki ELINT / SIGINT faaliyetlerinde ana yük suüstü ve denizaltı filosunun üzerine binmiş görünüyor.
9. Türkiye'nin havadan erken ihbar ve kontrol ile elektronik harp uçak konularında zafiyeti söz konusu. Barış Kartalı HEİK projesinde 5 yıllık bir gecikme söz konusu. Bölgedeki dört ana ülke arasında HEİK kabiliyetine sahip olmayan tek ülke Türkiye.
10. ELINT / SIGINT platformları ve sistemleri açısından İsrail'in ezici bir üstünlüğü söz konusu. Bu alanda Türkiye'nin iki adet CN-235EW gibi cüssesine göre son derece mütevazi bir kabiliyeti var ve bu kabiliyet belirtildiği üzere öncelikli olarak Güney - Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne odaklanmış durumda.
11. Deniz karakol ve DSH uçağı konusunda Türkiye'nin bölgedeki en güçlü helikopter filosuna ancak en cılız uçak envanterine sahip olduğu görülüyor. Deniz Kuvvetleri için yürütülmekte olan Meltem projesi kapsamında 6 adet düşük performanslı CN-235MPA uçağının ilki, büyük gecikmelerden sonra henüz hizmete girebildi. 10 adet daha güçlü ve modern ATR-72ASW uçağının tedarik edileceği Meltem 3 projesinde zincirleme beceriksizlikler sonucu tedarik mitarı 6 adet deniz karakol ve iki adet nakliye türevi ATR-72 olarak yeniden belirlendi. 2005 yılında sözleşmesi imzalanan projede ilk deniz karakol uçakları en erken 2017 yılında, yani sözleşme imzasının 12. (onikinci) yılında hizmete girecek.
12. Keşif gözetleme uydusu bakımından aktif ve etkin kabiliyete sahip tek ülke İsrail. Onu Türkiye takip ediyor. Yerli imkânlarla geliştirilen Göktürk 2 uydusu henüz test aşamasında. Proje serisinin ilk uydusu olan Göktürk 1, henüz fırlatma aşamasına gelebilmiş değil.
13. İGK unsur ve sistem envanterinde yerli çözümlerin en ağırlıkta olduğu ülke İsrail. İsrail'i Türkiye takip ediyor. Türkiye'de özellikle elektrooptik sistemlerde belli bir yerlilik oranının sağlanmış olduğu görülüyor ancak elektromanyetik sistemler konusunda dışa bağımlılık, MILSIS 2U istisnası haricinde, dikkat çekici. Her ne kadar bu çalışmanın kapsamı dışında olsa da, kara konuşlu İGK sistemlerinde Türkiye'nin çok daha ileri bir konumda olduğu hususunu eklemek gerekir. Dolayısıyla kara konuşlu kabiliyetin hava ve deniz sistemlerine sirayetinde gecikme ya da sıkıntı olduğu düşünülebilir.
14. Türkiye'nin İGK alanındaki projelerde çok ciddi gecikmelerin yaşanıyor olması bir sıkıntı olarak öne çıkıyor. Öte yandan milli çözümleri içeren projelerin büyük kısmı ya geliştirme ya da Teklife Çağrı Dosyasının hazırlanması aşamasında bulunmakta. Gündemdeki "sıcak" projelerin hayata geçip etkili bir şekilde kullanılmaları 5 ila 10 yıllık bir süreci gerektirecektir.
15. Sonuç olarak, Doğu Akdeniz havzasında İGK kabiliyetlerinin "cüssesi" ile orantısızlığı dikkat çeken iki ülkenin olduğu söylenebilir: İsrail ve Türkiye. İsrail, cürümünden çok daha büyük, gelişmiş ve sofistike bir İGK kabiliyetine sahip iken, Türkiye, boyutu ve jeopolitik özkütlesi ile ters orantılı bir envanter bulunduruyor. Zaten çok güçlü olmayan İGK kabiliyetinin hava unsurlarını zaten terörizmle mücadele ve sınır güvenliğine kaydırmış olan Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de etkin bir hava - deniz konuşlu İGK gücünden mahrum olması, bölgesel güç iddiaları önündeki ciddi bir engeldir.
Türkiye, Doğu Akdeniz'de yarı kör - yarı sağır - yarı dilsiz bir deve benzemektedir.
Tabloda Kullanılan Terimler
İstihbarat, Gözetleme, Keşif (İGK) Unsurları
Taktik Savaş Uçağı: Gövde içerisinde ya da haricen faydalı yük olarak İGK sistemi taşıyabilen sabit kanatlı muharip uçak.
Gözetleme / Taktik Keşif / Fotogrametri Uçağı: Esas amacı İGK görevi ifa etmek olan sabit ya da döner kanatlı uçak.
Deniz Karakol / DSH Uçağı: Öncelikli görevi deniz üzerinde devriye, suüstü muharebe ya da denizaltı savunma harbi (DSH) görevi icra etmek olan sabit ya da döner kanatlı uçak.
Havadan Erken İhbar ve Kontrol Uçağı: Uzaktan hedef tespit, teşhis, takibi, erken ikaz ve ihbar ile komuta kontrol görevlerinde kullanılan uçak.
Elektronik Taarruz Uçağı: Elektronik karıştırma / taarruz görevlerinde kullanılan sabit ya da döner kanatlı uçak.
ELINT / SIGINT / COMINT Uçağı: Elektronik / sinyal / muhabere dinleme, kestirme görevlerinde kullanılan sabit ya da döner kanatlı uçak.
Keşif Gözetleme Uydusu: Üzerindeki sensörler ile İGK maksatlı olarak kullanılan uydu.
İHA - Taktik: Azami 160km menzil ve 5,500m hizmet tavanına sahip, taktik seviye insansız hava aracı.
İHA - MALE: 200km'den fazla menzile ve 24 saatten fazla havada kalış süresine sahip, operatif seviye insansız hava aracı.
İHA - HALE: 9,000m'den fazla irtifa ve 48 saatten fazla havada kalış süresine sahip, operatif / stratejik seviye insansız hava aracı.
Suüstü Gemisi - Muharip: Suüstü muharebesi, hava savunma harbi ve denizaltı savunma harbi görevlerinden en az ikisini icra edebilecek ve İGK sistemleri ile donatılmış muharip suüstü gemisi.
Denizaltı: İGK sistemleri ile donatılmış denizaltı gemisi.
İstihbarat, Gözetleme, Keşif (İGK) Sistemleri
Elektronik Harp / Karşı Tedbir Sistemi (Uçak, pod): Sabit / döner kanatlı insanlı / insansız uçağa haricen takılan elektronik harp - özsavunma sistemi.
Elektronik Harp / Karşı Tedbir Sistemi (Uçak, tümleşik): Sabit / döner kanatlı insanlı / insansız uçağın gövdesine takılan elektronik harp - özsavunma sistemi.
Elektronik Harp / Karşı Tedbir Sistemi (Suüstü gemisi): Muharip suüstü gemisinde bulunan elektronik harp - özsavunma sistemi.
ELINT / SIGINT / COMINT Sistemi (Uçak, tümleşik): Sabit / döner kanatlı insanlı / insansız uçağın gövdesine takılan elektronik / sinyal / muhabere dinleme, kestirme sistemi.
ELINT / SIGINT / COMINT Sistemi (Uçak, pod): Sabit / döner kanatlı insanlı / insansız uçağa haricen takılan elektronik / sinyal / muhabere dinleme, kestirme sistemi.
ELINT / SIGINT / COMINT Sistemi (Suüstü gemisi): Muharip suüstü gemisinde bulunan elektronik / sinyal / muhabere dinleme, kestirme sistemi.
ELINT / SIGINT / COMINT Sistemi (Denizaltı): Denizaltı gemisinde bulunan elektronik / sinyal / muhabere dinleme, kestirme sistemi.
Elektrooptik Seyrüsefer / Hedefleme Sistemi (Uçak, tümleşik): Sabit / döner kanatlı insanlı / insansız uçağın gövdesine takılan ve seyrüsefer desteği, hedef tespit, teşhis ve takibinde kullanılan elektrooptik sistem.
Elektrooptik Seyrüsefer / Hedefleme Sistemi (Uçak, pod): Sabit / döner kanatlı insanlı / insansız uçağa haricen takılan ve seyrüsefer desteği, hedef tespit, teşhis ve takibinde kullanılan elektrooptik sistem.
Elektrooptik Seyrüsefer / Hedefleme Sistemi (Suüstü gemisi): Muharip suüstü gemisinde bulunan ve seyrüsefer desteği, hedef tespit, teşhis ve takibinde kullanılan elektrooptik sistem.
Elektrooptik Keşif / IMINT Sistemi (Uçak, pod): Sabit / döner kanatlı insanlı / insansız uçağa haricen takılan ve taktik keşif, görüntü istihbaratı görevlerinde kullanılan elektrooptik sistem.
Keşif / RADINT Radar Sistemi (Uçak, pod): Sabit / döner kanatlı insanlı / insansız uçağa haricen takılan ve radar görüntü istihbaratı görevlerinde kullanılan radar sistemi.
Hedef Tespit / Teşhis / Takip Radarı (Uçak, tümleşik): Sabit / döner kanatlı insanlı / insansız uçağın gövdesine takılan ve hedef tespit, teşhis ve takibinde kullanılan radar sistemi.
Arama / Tarama Radarı (Suüstü gemisi): Muharip suüstü gemisinde bulunan ve satıh ya da hava arama / taramasında kullanılan radar sistemi.
Arama / Tarama Radarı (Denizaltı): Denizaltı gemisinde bulunan ve satıh ya da hava arama / taramasında kullanılan radar sistemi.
8 yorum:
Peace Eagle projesinin yıllardır adı var kendi yok
sanırım tabloda bir kayma oluştu, yunanistanın milgemi var mıydı?
Donanma mübadelesi olmuş :) Düzelttim. Teşekkürler uyarı için.
En büyük zaafımızı ortaya çıkartmışsınız.Umarım en hızlı şekilde çözüm bulunur.Saygılar.
Uzun Ufuk projesinde 4 radar Ege Bölgesi'ne konuşlandırılmıştı, 5. radarında Hatay'a düşünüşürken sonradan Kuzey Kıbrıs'a konuşlandırıldığını okumuştum bu doğrumu?M.Ö./Bursa
90'ların ikinci yarısında çıkan M5 dergilerinin arka sayfasında fransız SPOT uydularının bir reklamı yer alırdı. bu reklamda trodos dağlarındaki bir Türk radarının uydu fotoğrafı vardı. belki de sizin duyduğunuz bu radarın yenilenmesidir. uygur
bilgi için çok teşekkürler, iyi çalışmalar
Hocam bu listeyi 2015 olarak güncellemeniz mümkünmüdür. Nede olsa 2 sene içinde bir çok şey değişti.
Yorum Gönder