12/05/2010

Cirit ve Önemi

ROKETSAN'ın güncellenen web sitesinde Cirit'in atış denemelerinden iki çarpıcı görüntü paylaşılmış.

Cirit esasında 2.75" güdümsüz roket tasarımı üzerine şekillendirilmiş bir füze sistemi. Bu roketlerin gövdeleri, lançerden çıkar çıkmaz boylamasına eksen etrafında dönerler, dengelerini sağlamak için. Bu dönme hareketi ile stabil bir yörünge izlerler.

Bu tür lazer vb güdümlü sistemlerin de en büyük sorunu bu dönme hareketidir. Gövde dönerken hareketli kanatçıkları kullanamazsınız. O kanatçıklar bir harekete başlayıp bitirene kadar gövde birkaç tur atmış olur. Füzenin yörüngesinde istediğiniz düzeltmeyi yapmanız imkansızdır.


Cirit'te bu sorunun çözümü, hareketli kanatçık, güdüm tarayıcısı ve kontrol biriminin olduğu ön kısım sabit, füzenin arka gövdesi dönüyor. "(orası ayrı burası ayrı oynuyor yani roketin). Bu özelliği daha önceki fuar maketlerinde açıkça görülüyordu. Bu da, gdüm kontrol kısmı için inanılmaz zor bir durum olmalı; lançerden çıkar çıkmaz deyim yerindeyse "afallıyor" güdüm başlığı ve bilgisayar. Füze kendini bulup stabil bir yörünge sağlayana kadar ise bir miktar güdümsüz roket gibi uçması ve hatta belki yakıtını bitirmesi gerekir bu durumda. Hareketli kanatlar bundan sonra devreye girebilir ancak.

Bu yüzden de Cirit'in ilan edilen asgari menzili yaklaşık 1.5km gibi görece yüksek bir değerde.
Tahminimce, yörünge düzeltmesini sağlayan kanatçıklar ancak 1.5km'lik asgari menzile ulaşılınca açılıyordur. Oraya kadar roket yakıtını bitirmiş, eksenel dönüş ile kendini stabilize etmiş olmalı, zaten bu tür roketlerde yakıt birkaç saniyede tüketilir, roket uçuşuna o ana kadar kazandığı sürati harcayarak devam eder.

1.5km'den sonra da sapma düzeltme için Cirit'in kanatçıklarının ufak bir iki manevrası yetmeli. Hani belki mağara deliğinden içeri girmez roket ama klasik roket sarfiyatını ciddi biçimde düşürür, saçılımı (CEP) azaltır.

Burada da şu var ancak: 1.5km asgari menzil demek, T-129'un pilotunun roketi salladığı hedefi kendi gözüyle değil, ancak ve sadece FLIR ile görmesi demek: Ama kendi FLIR'i, ama başka helikopterin FLIR'i ama yerdeki komandonun lazer işaretleyicisi marifetiyle hedefe güdümlemesi demek Cirit'i. Bu da, füzenin operasyonel kullanımını, klasik 2.75" roketlerden bir hayli farklı kılacaktır. youtube'daki videoları hatırlayın, AH-1W'lerin makinalı top + roket atışları yaparken yerdeki komandoların tezahürat yaptığı bir video vardı mesela. Cirit, yerdeki birliklerle eşgüdümlü harekat ihtiyacını bir hayli artıracaktır. Modern FAC (Forward Air Controller; İleri Hava Kontrolörü) usül ve taktikleri ile bir hayli halvet olmamız, hatta özgün taktik ve stratejiler geliştirmemiz gerekecektir.

Etkileri boyundan büyük olacağa benzer Cirit'in. Ben bu projeyi UMTAS / OMTAS'tan çok daha önemsiyorum.

3 yorum:

Adsız dedi ki...

Merhabalar belki böyle soru sorulmaz ama blogunuza zaman zaman giriyorum ve cevap aradğım soruya cevap bulabileceğim adres olduğunuzuda biliyorum bu yüzden soracağım kusura bakmazsanız; Dünyanın en büyük bombardıman uçağı(bomber[B]) hangisidir, peacemaker en büyük olan olabilir mi değilse acaba hangisidir ve halen aktif/uçabilir halde midir teşekkürler,

Arda Mevlutoglu dedi ki...

Merhaba,

Öncelikle takdiriniz için teşekkür ederim.

Eğer büyüklük kriterini ağırlık bazında ele alırsak, dünyanın en büyük bombardıman uçağı, Rus yapımı Tu-160 Blackjack'tir. Azami kalkış ağırlığı 275 ton olan bu bombardıman uçağını, azami kalkış ağırlığı 220 ton olan B-52 izliyor.

B-36 Peacemaker'in kanat açıklığı yaklaşık 70 metre idi; ki kendisi boyut ve ağırlık bazında üretilmiş en büyük piston motorlu uçaklardan biridir.

Sevgiler

Adsız dedi ki...

Teşekkür ederim