15/09/2016

2016 DefenseNews Top 100 Listesi ve Bazı Tespitler

Önde gelen savunma yayınlarından DefenseNews sitesi, her yıl hazırladığı "Top 100" adlı, dünyanın en büyük 100 savunma ve havacılık şirketi listesinin 2016 sürümünü 11 Eylül günü yayımladı.

Bu listede bir süredir Türkiye'den iki şirket; Türk savunma sanayiinin iki devi ASELSAN ve TUSAŞ da yer alıyor. Bu listede iki Türk şirketinin yer alıyor olmasına, özellikle Türk savunma sanayiinin karar alıcıları ve sektörün önde gelenleri tarafından büyük önem veriliyor. Bu liste, hem siyasiler hem de sektör liderleri tarafından çeşitli vesilelerle hatırlatılıyor. Bu bakımdan, DefenseNews Top 100 listesinin, Türk savunma sanayii tarafından bir nirengi noktası ya da bir "benchmark" olarak alındığını söylemek mümkün.

Listeyi birkaç yıldır yakından takip edip, içerdiği göstergeleri akademik çalışmalarımda kullanıyorum. 2016 verilerini de, kısıtlı vaktimde elimden geldiğince değerlendirip bazı tespitlere ulaşmaya çalıştım.


Yöntem

DefenseNews Top 100 listesinde uzun süredir şirketlerin toplam çalışan sayıları bilgileri yer almıyor. Daha ayrıntılı bir değerlendirme yapmak için bu bilgiler önem taşıyor. Zira buradan çalışan başına ciro gibi, verimlilik ve üretkenlik gibi niteliklere dair fikir veren önemli bir göstergedir.

Her ne kadar bilimsel açıdan çok isabetli bir yöntem olmasa da, DefenseNews listesini, kendi çabalarımla elde ettiğim çalışan sayısı değerleri ile genişlettim. Tek bir kaynaktan tüm şirketlerin çalışan sayılarına erişmek malesef -en azından kısıtlı zamanımda- mümkün değildi. Bu nedenle de çalışan sayılarını firma web siteleri, resmî LinkedIn sayfaları, mali durum raporları, Forbes ve Bloomberg veritabanları ve Wikipedia'dan derledim. Verilerin büyük kısmı 2015 sonuna ait, zaten listedeki ciro verileri de öyle. Buradaki hedefim, çalışan başına ciro için yaklaşık bir değer elde etmek. Özellikle büyük şirketlerdeki çalışan sayıları ay bazında önemli değişiklikler gösterebiliyor; bu nedenle hem çalışan sayısı hem de çalışan başına ciro oranı mutlak değil, yaklaşık bir değer olacaktır: Zaten buradaki amacım da, karşılaştırma için yaklaşık bir değer, bir mertebe elde etmek.

100 firmadan 88 adedinin yaklaşık çalışan sayılarına ulaşabildim. Rus şirketleri ile ilgili açık kaynaklarda tutarlı ve güvenilir verilere erişmek oldukça zor.

Elde ettiğim verileri, bir excel dosyasında birleştirip basit bir formül ile oranladım. Çalıştığım dosyanın orijinaline buradan erişebilirsiniz (Düzeltme ve öneriler ile güncelleyip genişletebilirim). Şüphesiz daha derinlikli bir araştırma ile çalışan sayısı ve ciro değerleri daha hassas şekilde tespit edilebilir.


Veriler

Çalışan sayısına ulaşabildiğim 88 firmadan 73'ü 10,000 ve üstü çalışana sahip. 10'u 100,000 ve üstü çalışana sahip.

Savunma gelirleri toplam gelirlerinin %90 ve üstü olan 15 firma var. ASELSAN bu firmalar arasında çalışan başına ciro açısından 10'uncu sırada.

ASELSAN'ın 2015 toplam cirosu USD1.025 milyar, TUSAŞ'ınki ise USD1,034 milyar.

ASELSAN'ın çalışan sayısı 5,392; TUSAŞ'ınki ise 4,850.

ASELSAN'ın çalışan başına toplam cirosu USD190,278; TUSAŞ'ınki USD213,330.

Cirosu USD900 milyon - 1.2 milyar bandında olan 17 firma var. TUSAŞ 10'uncu, ASELSAN 12'nci sırada.

Ciro sıralamasında TUSAŞ'ın bir üstünde Engility, bir altında Vencore; ASELSAN'ın bir üstünde Accenture, bir altında Fluor var.

Çalışan başına ciro sıralamasında TUSAŞ'ın bir üstünde RUAG, bir altında Meggitt; ASELSAN'ın bir üstünde ST Engineering, bir altında Huntington Ingalls Industries var.

Listeye göre ASELSAN'ın cirosunun tamamı, TUSAŞ'ın cirosunun %85.69'u savunma satışlarından geliyor.

Cirosunun %90'ından fazlasını savunma satışlarından elde eden şirketlerde çalışan başına ciro rekoru, Güney Koreli Hanwha Group'a ait: Çalışan başına toplam ciro USD539,493; çalışan başına savunma cirosu USD527,720. Bu şirketin çalışan sayısı 4,500

Cirosunun tamamını savuma satışlarından elde eden sekiz şirket var. Bunlar arasında çalışan başına ciro açısından ASELSAN 6'ncı sırada.

Korean Aerospace Industries (KAI) toplam cirosu USD2.55 milyar; çalışan başına toplam ciro USD723,204; toplam çalışan sayısı ise 3,530

KAI'nin çalışan başına toplam cirosu, TUSAŞ'ınkinin üç katından fazla.

Listede yer alan Güney Koreli üç şirketin toplam cirosu yaklaşık USD6.5 milyar. KAI, ASELSAN ve TUSAŞ'ın toplam cirosundan daha fazlasını kazanmış.

EMBRAER, tek başına ASELSAN ve TUSAŞ'ın cirolarının toplamının üç katından fazlasını kazanmış; şirket 23,000 çalışana sahip.


Değerlendirmeler

Öncelikle bkz:

TOBB Savunma Sanayii Meclisi Toplantısı
"Karda Donuyorsun, Uyumak Tatlı Geliyor Ama Ölüyorsun"

Değerlendirmeye geçmeden önce ASELSAN ve TUSAŞ'ın faaliyet alanları ve önde gelen ürünlerine bir göz atalım:

ASELSAN, beş ana grup altında faaliyetlerini sürdürüyor. Bunlar:

  • Haberleşme ve Bilgi Teknolojileri Sektör Başkanlığı (HBT),
  • Mikroelektronik, Güdüm ve Elektro-Optik Sektör Başkanlığı (MGEO),
  • Radar, Elektronik Harp ve İstihbarat Sistemleri Sektör Başkanlığı (REHİS),
  • Savunma ve Sistem Teknolojileri Sektör Başkanlığı (SST) ve
  • Ulaşım, Güvenlik, Enerji ve Otomasyon Sistemleri Sektör Başkanlığı (UGES)
Oldukça geniş bir ürün ailesine sahip ASELSAN, bu beş sektör grubu ile her türlü askeri haberleşme (hava, kara, deniz, uzay) sistemi, kripto ve bilgi güvenliği sistemi, elektrooptik ve elektromanyetik (radar) algılayıcılar, elektronik istihbarat ve elektronik harp sistemleri, güdüm ve seyrüsefer sistemleri, aviyonik sistemleri, komuta - kontrol sistemleri, kamu güvenliği, ulaşım ve sağlık sektörlerine yönelik sistemler ile trafik ve otomasyon sistemleri geliştiriyor, üretiyor, bunların modernizasyonunu gerçekleştiriyor.

TUSAŞ ise,
  • Yapısal
  • Uçak
  • Helikopter
  • İHA Sistemleri
  • Uzay Sistemleri
grupları ile her türlü sabit ve döner kanatlı insanlı ve insansız uçağın tasarım, üretim, modernizasyonunu; her türlü uydu - uzay sisteminin tasarım, üretim, entegrasyon ve testini gerçekleştiriyor; uçuş test ve eğitim hizmetleri veriyor.

Bu bilgiler ve yukarıdaki veriler ışığında şu tespitleri yapmak mümkün:

1. Öncelikle ASELSAN ve TUSAŞ'ın böyle prestijli bir listede yer alması gurur vericidir; yadsınamaz bir başarıdır. Burada, emeği geçenlerin hakkını teslim etmek gerekir.

2. Listedeki firmaların çalışan sayılarına bakıldığında ilk dikkat çeken husus, her iki şirketimizin de çalışan sayılarının oldukça az oluşudur. Her ikisi de 4,500 - 5,000 civarında çalışana sahip şirketler, 20,000 - 50,000 gibi sayılarda çalışanla geliştiren ve üreten şirketlerle rekabet etmektedirler.

3. Öncelikle ürün ve çözüm alanı bu kadar geniş olan her iki şirketin de bu kadar az çalışanla faaliyetlerini sürdürmeleri iki duruma işaret etmekte:

a. Her iki şirketin de insan kaynakları sorunu bulunmaktadır

b. Her iki şirket de henüz ArGe ve ÜrGe (ürün geliştirme) süreçlerinden üretim, idame, sürdürülebilirlik süreçlerine tam olarak geçememiştir. Özellikle yüksek katma değere sahip platformlar, karmaşık ve pahalı sistemler henüz ürünleşmemiş, iç ve dış piyasalarda -en azından yüksek hacimli- satış miktarlarına ulaşmamıştır.

4. Çalışan başına toplam ciro verileri incelendiğinde de her iki şirketin muadilleri ile arasında önemli farklar olduğu görülüyor. Çok daha az çalışanla çok daha fazla ciro elde eden şirketler bulunuyor. Bu da, bu iki şirketin (ve aslında tüm sektörün) önemli bir verimlilik sorunu olduğuna işarettir.

5. Listenin geneli incelendiğinde, tepedeki 10 - 20 şirket haricinde çoğu firmanın belli bir alanda uzmanlaşmış olduğu görülüyor. Örneğin dünyanın en önde gelen havacılık firmalarından EMBRAER, sadece yolcu uçağı (özellikle bölgesel yolcu uçakları) ve eğitim / hafif taarruz uçakları tasarım, üretim ve bakımı ile ilgileniyor. Her şeyi biraz üretmektense birkaç şeyi çok iyi üretmenin, dikey uzmanlık geliştirmenin önemi ortaya çıkıyor.

6. Toplam ciro sıralamasında TUSAŞ'ın bir altında bir mühendislik ve danışmanlık şirketi olan Vencore bulunuyor. Listede çok sayıda mühendislik ve danışmanlık şirketinin bulunuyor olması dikkat çekicidir.

7. "Sürdürülebilirlik" kavramından anlaşılan, her sene aşağı yukarı aynı ciroyu elde etmek ise, iç pazara bağımlılık tek yol gibi görünmektedir. İhracat, özellikle katma değerli platformlar üzerinden sağlandığı sürece büyük getiriler sağlamaktadır. Çalışan verimliliği ve üretkenliğini artırmak ise, listede sıçramayı sağlayacaktır.

8. Toplam 30,000 - 35,000 civarında çalışanı bulunan Türk savunma sanayiinin, özellikle insan kaynakları açısından büyük bir darboğazda olduğu görülmektedir.

4 yorum:

Adsız dedi ki...

Erkenci bir yorum 600 küsür proje`den tamamlanan sayısı 50 değil.

Adsız dedi ki...

peki kaç yıl sürdü bu 50 projenin tamamlanması? hürkuş 11, anka 12 yıl olduda hala son halini almadıysa bir iş bilmezlik, bir atalet var bu kesin.
not:maalesef belirtme ihtiyacı hissediyorum; mesele acımasızca eleştirmek değil, daha iyiyi daha çabuk nasıl elde ederiz, bu.
uygur

Adsız dedi ki...

Proje gecikmelerinin en büyük nedeni tedarik makamlarının bitmek bilmeyen değişiklik ya da ilave istekleridir. Yabancı bir firma ile çalışırken sözleşme dışına çıkılamazken, söz konusu yerli firmalar olunca gereksinimler bir türlü donmaz.

Unknown dedi ki...

Geliştirmek başka birşey üretmek başka bir şey burada yazara katılmamak elde değil bunu yaptık şunu yaptık diye gazeteden millete reklam gaz vermektense birazda eldekileri üretmeye geliştirmeye odaklanmalıyız