"Tanka karşı en etkili silah başka bir tanktır" mottosunu, tümüyle reddetmeksizin, bir kenara bırakmalıyız. Zira Soğuk savaş yıllarında Avrupa ovalarına akmaya hazır onbinlerce Varşova Paktı tank ve zırhlı aracı hazır bekliyordu. On binlerce "Kızıl Zırhlı"nın karsısında 90, 105, 120mm çapında on binlerce namlu yoktu. Dolayısıyla onları hızlı biçimde durdurmanın yegane yolu tanksavar füzeleriydi. Füze ise, onu ateşleyecek ve güdecek bir fırlatıcıya ihtiyaç duyar.
1. Kamyon ve jeep'lerin kasasına monteli lançerlerden: Ucuz çözüm. Mekanize piyade ile birlikte hareket eden araçlar. Yola bağımlıdırlar, arazi kabiliyetleri düşük veya hiç yoktur. Ucuzluk ve basitlikleri sebebiyle çok sayıda temin edilebilirler
2. Zırhlı ve paletli araçlara monteli lançerler: Nispeten pahalı çözüm. Mekanize piyadelerle birlikte her türlü arazi koşulunda tam zırh korumasında anti tank görevi görebilirler. Bir önceki çözümden nispeten pahalıdırlar, nispeten az sayıda üretilirler, ancak tank birlikleri ile es güdümlü hareket edebilmeleri sebebiyle zırhlı savaş doktrinine uygundurlar.
3. Helikopterlere monteli lançerlerden: saldırı uçaklarını saymazsak en pahalı çözüm. Helikopterin uçuş masrafı, pahalı aviyonik ve alt sistemlerin idame maliyetleri ve harekatlarının hava koşullarına bağımlı olması eksi özellikleridir. Ancak sürat ve kesinlik sağlarlar.
1 numaralı opsiyon Land Rover ve Mercedes jeep kasasına monteli Milan ve Hot ile HMWVV tavanına monteli TOW'ları,
2 numaralı opsiyon Warrior, Bradley, Marder gibi top + güdümlü füze kombinasyonuna sahip, paletli, zırhlı ve piyade taşıyan araçları doğurmuştur.
3 numara için ise farklı alt-opsiyonlar gerçekleşmiştir:
3a. "Dedicated" tanksavar helikopterleri
3b. Tanksavar helikopterine dönüştürülen genel maksat - hafif helikopterler
Dikkat edilecek olursa Tiger, A-129 Mangusta ile birlikte Avrupa'da üretilen ilk "dedicated" saldırı / tanksavar helikopteridir. Bu iki helikoptere kadar Avrupa'daki NATO ülkeleri Gazelle, BO-105, Lynx gibi genel maksat helikopterlerine hedef tespit - teşhis sistemi ile TOW / HOT gibi tanksavar füzeleri entegre ediyorlardı. Kargo kompartmaninda yedek füzeler de taşıyan bu helikopterlerin bakim ve idamesi, "dedicated" saldırı helikopterlerine göre daha kolay ve ucuzdu. kısa sürede çok sayıda füzeyi, "dedicated" tanksavar helikopterleri kadar olmasa bile oldukça etkili biçimde ateşleyebiliyorlardı ve hepsinden önemlisi fazla pahalı değillerdi (bu özellik hatırı sayılır ihracat başarısı kazanmalarını da sağlamıştır - fakir adamın saldırı helikopteri).
Pahalı sensör ve aviyoniklere sahip saldırı helikopterlerinin isletmesi ve harekatı gerçekten zor ve masraflıdır. ABD Kosova'ya Apache filosu gönderirken (yanılmıyorsam 24 adetti), risk analizinde tüm pilotları kaybedebileceğini hesaplamış, Apache'lerin harekat bölgesini "yumuşatmak" için MLRS bataryası konuşlandırmış, bölgedeki olası hedefleri ve tehdit alanlarını tespit için bir E-8 JSTARS'ı görevlendirmiş, bölgeye (sayısını hatırlayamadığım) tank tabur(ları) kaydırmış, C-17'lerle lojistik destek amaçlı 160 sorti uçuş yapmıştır. Sonuç? Harbe hazırlık oranı 60%'dan düşük olmuş, AH-64'ler hiç bir muharebe görevine çıkamamış, ilk uçuşta iki pilotun kaybedildiği bir kaza yaşanmıştır. "Maliyet - etkinlik öyküleri" kitabına girmeyi pek haketmeyen bir sicil...[1]
Bu, AH-64'ün kötü, basarisiz bir helikopter olduğu anlamına gelmiyor. AH-64 gibi "dedicated" bir saldırı helikopterini doğuran ihtiyaçlar ile doğrudan ilintili. ABD'nin Varşova Paktı zırhlılarını imha etmek için helikopterlere ağırlık vermesinin nedeni, ABD Kara Kuvvetleri, Kara Havacılığı doktrininde gizli. Su satırlara bakalım [2]:
Army operations require worldwide strategic mobility. Given this requirement, Army forces must have the capability to conduct operations in any environment under any conditions. These conditions include war and other operations. Army aviation doctrine focuses on the integration and synchronization of aviation forces within the framework of the operational concepts of the land component commander. The ability to successfully fight and/or conduct other operations depends on the correct application of the five basic tenets of Army aviation doctrine.
Air assault division aviation brigade. The primary mission of the air assault division aviation brigade is to deploy worldwide on short notice; plan, coordinate, and execute aviation operations as an integrated element of an air assault combined arms team; and find, fix, and destroy enemy forces in joint, combined, or unilateral operations.
Normalde zırhlı araçlara karşı en optimum çözüm yine zırhlı araçlarken, ABD'yi pahalı, sofistike, bakim ve idamesi masraflı ve zahmetli saldırı helikopterlerine yönelten koşul budur: hareketlilik. Herhangi bir kriz anında stratejik nakliye uçaklarıyla çok sayıda saldırı helikopteri ve destek ekipmanı taşınabilir, ancak ayni sayıda zırhlı savaş aracının kısa sürede taşınması mümkün değildir.
Yer ateşine karsı dayanıksız (ya da dayanıklılığı düşük diyelim) helikopterlerin olabildiği kadar fazla sayıda düşman zırhlı aracını bertaraf etmesinin yolu, onları uzun menzilden tespit ve teşhis etmesi, yine uzun menzilden füzelerini ateşleyebilmesidir. Tel güdümlü füze kullanılamaz, zira uzun menzilde tel güdümü, uzun hover süresi, dolayısıyla savunmasızlık demektir. Bu durumda at - unut tipi füzelerin kullanılması gerekecektir. At - unut tipi uzun menzilli tanksavar füzelerinin geliştirme ve üretim süreçleri zahmetli ve pahalıdır, karmaşıktırlar (bkz: Hellfire). ABD savaş sanayii, hele 80'lerdeki aşırı agresif Reagan politikalarının da yardımıyla bu tür bir yükü kaldırabilecek kapasitedeydi; sonuçta AH-64 + Hellfire kombinasyonu ortaya çıkabildi.
Peki Avrupa’yı "dedicated" tanksavar helikopteri arayışına iten sebep nedir?
Öncelikle şurada bir es verelim: Tiger tasarım felsefesi olarak "dedicated" bir tanksavar helikopteri değildir. Birden fazla tipte göreve uyarlanabilecek sensör ve silah konfigürasyonuna sahip olmak üzere tasarlanmıştır. Tespiti zor, tespit edilse bile vurulması zor (ince silüet, aktif - pasif koruma tedbirleri, diğer muharebe unsurları ile entegre bilgi dağıtım sistemi gibi), hızlı bir helikopter üzerine, eskort, hafif destek ve tanksavar görevleri için farklı sensör ve silah yüklerinin taşınabilmesi amaçlanmıştır. Tiger, olası bir savaşta ön hatların gerisine hızlıca sarkıp tabiri caizse "pinpoint" saldırılar yapıp ayni süratle geri dönmek için tasarlanmıştır, diğer görevleri arasında NATO zırhlı ve mekanize konvoylarına refakat, hafif silahlı kesif bulunmaktadır. Bu görev yelpazesi AH-64 için düşünülmemiştir örneğin, Apache'nin görevini belirleyen kıstaslar incelenirse aradaki fark anlaşılacaktır.
Altını çizmek isterim: A-129 Mangusta'nın başlangıçta makineli topsuz olarak üretilmesin de sağlayan etkenler benzerdir. Çünkü kısa / orta menzilli tel güdümlü tanksavar füzeleri taşıyan, manevra kabiliyeti yüksek olmayan genel maksat helikopterlerinin, gelişmiş mobil Sovyet alçak irtifa / kısa menzil hava savunma sistemleri karsısında sansı yoktu. Bir tanksavar helikopterinin makineli top kullanacak kadar Sovyet ileri hatlarına yaklaşabilmesi olanak dışıydı. Tek amaç vardı: hızlı ol - vur - hızlıca kaç.
Soğuk savaş sona erip üstüne 1991 Körfez Savaşı’nda AH-64'ün üstlendiği görevler görülünce saldırı helikopteri doktrininin değişime uğraması kaçınılmaz oldu.
Körfez'de Apache'ler tanksavar rolünün yanında sabit üs ve tesislerin imhası, hafif zırhlı ya da zırhsız düşman hareketli unsurlarının vurulması gibi görevlerde sıklıkla kullanıldılar. makineli top ve güdümsüz roket gibi başlangıçta ikincil olarak düşünülen silahlara çok fazla is düştü.
Somali, Kosova, Afganistan ve en nihayetinde (tekrar) Irak, saldırı helikopterleri için yeni test alanları oldular.
Saldırı helikopterlerinin görev alanı geniş Avrupa düzlüklerinden dağlık, ormanlık, bazen çöl arazilere, ama ekseriyetle şehirlere, meskun mahallere kaydı. Helikopterler, Shilka'larla, Tunguska'larla değil, Doçka'larla, RPG'lerle, SA-7'lerle, PKM'lerle boğuşmaya başladılar. Pahalı sensörlerin yapacağı fazla bir şey yoktu, çünkü onları taşıyan helikopterler 12.7, 14.5mm çapındaki mermilere belli bir seviyeye kadar tahammül edecek şekilde tasarlanmıştı.
Aşağıdaki alıntıya dikkat çekmek isterim [3]:
As for tactical changes, AH-64D missions reverted to traditional close support air operations, while deep penetration attacks were to be fiown only within the new "joint tasking" network. Indeed, only two days after 24 March, APACHEs carried out another deep penetration raid already using these new tactics. The attack was preceded by thorough reconnaissance flown by fixed-wing and unmanned surveiliance platforms, pinpointing hi-risk threat zones. Further, to support the mission a security "ring of steel" was formed around the key terrain to neutralise ali identified threat positions before the arrival of the APACHEs, This included a four-minute artillery bombardment (directed by UAVs) securing a 2km-dia. circle around the objective. Once inside the "Red Zone", the AH-64Ds shifted immediately to an outer ring launching their armament against the pre-designated targets. Once the combat zone was secure, the ground forces moved in, while the APACHEs protected their flanks from an 8km-wide perimeter. The entire mission was coordinated with a flight of US Navy F/A-18 which were cruising overhead, on stand-by call to be directed on to "pop-up" targets by CAS controllers. While this mission itself was not particularly spectacular in results, all of the choppers returned safely to their desert base, clearly proving that these ad-hoc combat adapted tactics were sound. In half a dozen such missions which followed, AH-64Ds destroyed some 200 Iraqi air defence systems, AFVs and artillery pieces, firing 40,000 rounds of 30mm ammunition and over a thousand HELLFIRE and 2.75" HYDRA rockets. Close air support functioned perfectly using the "over-the-shoutder" attack method being "on call" from the ground troops to attack designated targets.
The new tactics also proved themselves adequately in later urban warfare conditions, where AH-64D's flew combat patrols low over the rooftops in southern Baghdad supporting advancing ground forces fighting below.
F/A-18'ler, İHA'lar, bu pasajda geçmeyen ama "olmazsa olmaz" kabilinden OH-58D Kiowa Warrior'lar... "Pahalı" kelimesini tekrar tartışalım mı? Bir helikoptere "pahalı" demek, diğerinin "paha"sını görmezden gelmek olmamalı...
Devam edelim [4]:
Both in Central Europe and the Middle East , the perspective of massed armoured clashes led to the development of dedicated anti-tank helicopters performing the role of specialised flying tank destroyers. In recent years, however, the new emphasis on limited conflicts and "robust" peacekeeping operations on the one hand, and the emergence of the Network Centric Warfare (NWC) mantra on the other have caused attention being rather shifted towards more flexible designs. While anti-tank missions remain important, so now are armed recce, anti-guerrilla warfare and increasingly also operations in urban areas. As a direct consequence of this evolution in roles and missions, the threats which attack helicopters face are aiso changing. More precisely, threats can now assume various forms and be much less predictable than it was previously the case in the framework of a conventional conflict. The US Army has lost a few AH-64s in Iraq, but none of these iosses was due to the main threat - the ZSU-23-4 SHILKA SPAAG - that the APACHE was originally expected to encounter while operating against massed Soviet Army armour at the Fulda Gap. It is the whole issue of helicopter vulnerability and survivability that needs to be critically reassessed.
En son Irak harekatı ve akabinde tırmanan direniş hareketinin doğurduğu taktik ihtiyaçlar göstermiştir ki, güdümsüz roket ve makinalı top taşıyan saldırı helikopterleri, asimetrik savaş ortamında oldukça etkili olabilmektedirler. Yer ateşine karşı dayanıklılık hala çözülmesi gereken bir sorundur ve bu, Apache için bile çözülebilmiş değildir. AH-64'ün personel koruması yüksek seviyededir, ancak kendisi bir "uçan tank" da değildir. Bir helikopter her türlü harekat şartında istenen harbe hazırlık oranını yakalayamıyor, yani başka deyisle istenilen zamanda uçamiyorsa, varsin rotoru bile zırhlı olsun, pek fark yaratamaz.
[1]: http://www.globalsecurity.org/military/library/report/call/call_01-14_intro.htm
[2]: http://www.transglobal-aerospace.co.uk/1-111/chp-1.htm
[3]: “Combat Helicopter Survivability”, Sergio Coniglio, Military Technology: 3 / 2005
[4]: a.g.e
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder