Dört Deniz Bülteni - Kasım 2011

Karadeniz, Akdeniz, Kızıldeniz ve Gökdeniz havzasında savunma ve güvenlik gündemi
[PDF]

Azerbaycan

2 Kasım günü Azeri - Ermeni cephe hattının Hocavend bölgesi Kuropatkino istikametinde meydana gelen ateşkes ihlalinde Emin Aliyev (25) adlı Azeri teğmen, bir Ermeni keskin nişancı tarafından vurularak şehit edildi. Azerbaycan basını, cephe bölgesinde teğmenin, Azerbaycan ordusunda üst rütbeli bir komutanın yakın akrabası olduğunu iddia etti.

Bulgaristan

Slava denizaltısı

Bulgar Deniz Kuvvetleri, envanterindeki son denizaltı olan Slava’yı 1 Kasım günü düzenlenen törenle emekliye ayırdı. Proje 633 “Romeo” tipi olan denizaltı, uzun süredir faal hizmetten çekilmiş durumdaydı. Slava’nın emekliliği ile birlikte 94 yıllık geçmişi olan Bulgar Deniz Kuvvetleri’nin denizaltı kabiliyeti tarihe karışmış oldu.

Bulgaristan Başbakanı Boyko Borisov, İsveçli mevkidaşı Fredrick Reinfeldt ile birlikte düzenlediği basın toplantısında ülkesinin yeni savaş uçağı alım süreci gerçekleştirecek durumda olmadığını bildirdi. Basın mensuplarının sorularını cevaplayan Borisov, 2012 bütçesinde yaklaşık EUR 41 milyonluk bir kısmın yürürlükteki sözleşmelerin ödemeleri için ayrıldığını, 2012 yılı içinde bu ödemelerin tamamlanacağını ancak yeni savaş uçağı için ihalenin en erken 2013’te başlatılabileceğini söyledi.

Devlet kontrolündeki silah ve mühimmat üretim tesisi olan Arsenal’in özelleştirmesi Kasım ayı itibariyle tamamlanmış durumda. Kuruluştaki 35.8%’lik devlet hissesi, firmanın çoğunluk hisse sahibi Arsenal 2000 yönetimine USD 10.7 milyona satıldı. Arsenal 2000, Arsenal’in çoğunluk hissesini 2006 yılında satın almıştı. Arsenal, AR-M9 ve  AR-M9F olarak adlandırılan Kalaşnikov türevi tüfeklerin üreticisi durumunda.

Ermenistan

Ermenistan Savunma Bakanı Seyran Ohanyan, Ermeni Meclisi’nin 2012 Bütçe Kanunu Tasarısı görüşmeleri sırasında 1 Kasım günü yaptığı konuşmada, savunma bütçesinin 5.7% artış ile 154.6 milyar dram (USD 401,2 milyon) olarak belirlendiğini bildirdi. Bu rakam Ermenistan Gayri Safi Yurt İçi Hasılasının (GSYİH) % 3.6’sını teşkil ediyor. Bakanın aktardığı bilgilere göre, 2012 savunma bütçesi kapsamında personel maaşlarında herhangi bir değişiklik öngörülmemiş.

Dağlık Karabağ yönetimi 20 Kasım günü, Azeri - Ermeni cephe hattında görev yapan Mihran Margaryan adlı erin, Azeri keskin nişancılar tarafından vurularak öldürüldüğünü açıkladı. Yine aynı hat üzerinde 19 Kasım günü de bir başka Ermeni asker, Aram Simonyan Azeri askerler tarafından öldürülmüştü. Dağlık Karabağ yönetimi ayrıca Azeri İnsansız Hava Aracı (İHA) sistemlerinin cephe hattı boyunca uçuşlarını artırdığını iddia etti.

Gürcistan

9 Kasım'da Gürcistan'ı ziyaret eden NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, Gürcistan hükümetinin reform sürecine devam etmesinin (NATO) üyeliğine bileti garantileyeceğini söyledi. Daha yapılması gereken reformlar olduğunu belirten Rasmussen, 2012 meclis ve 2013 başkanlık seçimlerinin bu açıdan önemli sınavlar olduğunu ifade eti. Gürcü Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili de ülkesinin NATO üyeliği konusundaki kararlılığını vurguladı. Gürcistan halen NATO'nun çokuluslu askeri harekâtlarına en geniş kapsamlı katılım sağlayan ittifak harici ülke konumunda.

Türkiye ziyareti sırasında, Türkiye Ekonomi Politikaları Vakfı’nın (TEPAV) düzenlediği yuvarlak masa toplantısına katılan Gürcistan Başbakan Yardımcısı ve Yeniden Entegrasyon Bakanı Eka Tkeshelashvili, Abhazya ve Güney Osetya’nın politik ve ekonomik anlamda “Rusya işgali” altında olduğunu ancak Gürcistan’ın kendini bu bölgelerle bütünleşmiş bir demokrasi ve piyasa ekonomisi olarak görmek istediğini belirtti. Gürcüler’in Abhazya ve Güney Osetya ile aynı sosyal dokunun parçası olduğunu vurgulayan bakan, Rusya’nın pozisyonunu değiştirene kadar çözümün mümkün olamayacağını savundu.

Irak

Irak'ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin başkanı Mesud Barzani, Türkiye'de çeşitli temaslarda bulunmak üzere 3 Kasım günü İstanbul’a geldi. Barzani, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile bir araya geldi. Görüşmelerde Kuzey Irak’taki PKK varlığı ve buna karşı alınacak önlemler tartışıldı. Ayrıca Türk basınında yer alan haberlere göre Talabani, PKK’nın silah bırakma şartlarını görüşmek üzere arabuluculuk faaliyetleri yürütmekte.[1] [2]

Irak Parlamentosu Başkanı Usame El-Nuceyfi 15 Kasım günü Ankara’ya geldi. Irak’ta yeni federal bölgelerin kurulmasını destekleyen Nuceyfi, Cumhurbaşkanı Gül, Başbakan Erdoğan ve TBMM başkanı Cemil Çiçek’i ziyaret etti.[3]

Antonov An-32

Irak Hava Kuvvetleri, Ukrayna'ya sipariş ettiği 6 Antonov An-32 hafif nakliye uçağının ilkini 25 Kasım günü teslim aldı. 2009 yılında imzalanan USD550 milyonluk sözleşme, 3 yıl içinde 6 adet uçak ile birlikte ilgili eğitim, yedek parça ve bakım / onarım hizmetlerini kapsıyor. Anlaşmanın kapsamında ayrıca BTR-4 8x8 zırhlı personel taşıyıcı araç tedariği de bulunuyor. Proje dahilinde ikinci uçağın Aralık ayında, kalan dört uçağın ise 2012 yılında teslim edilmesi öngörülüyor.

Irak Hükümeti, Suriye'nin Arap Birliği'ndeki üyeliğinin askıya alınmasının kabul edilemez ve çok tehlikeli olduğunu belirtti. Devlet Bakanı ve Hükümet sözcüsü Ali Debbağ, yaptığı açıklamada, Arap Birliği'nin, Suriye'nin Birlik içindeki tüm faaliyet ve toplantılara katılmasını önleyen ve üyeliğini askıya alan kararın kabul edilemez ve çok tehlikeli bir durum olduğunu söyledi.

İran

Amerikan Savunma Bakanı Leon Panetta, İran'a yönelik bir saldırının dünya ekonomisine zarar verebileceğini; bu ülkeye yönelik askeri bir harekâtın doğuracağı ekonomik sonuçların yalnızca ABD ekonomisini değil, dünya ekonomisini etkileyebileceğini belirtti. Askeri harekâtın İran'ın barışçıl olduğunu iddia ettiği nükleer programını en fazla 1-2 yıl ertelemesine neden olacağını belirten Panetta, böylesi bir saldırının bölgede görev yapan ABD birliklerini de etkileyeceğini kaydetti.

İran tarihinin en büyük bankacılık skandalı kapsamında Devlet Başkanı Mahmud Ahmedinejad, meclis tarafından bilgisine başvurulmaya davet edildi. 290 sandalyeli İran meclisinde yeterli sayı olan 74 imzayı toplayan milletvekilleri, Ahmedinejad'ı ülkenin en büyük finansal skandalı olan 2.6 milyarlık kredi dolandırıcılığı ile bağlantısı olup olmadığı sorusuna cevap vermeye çağırdı. Söz konusu skandalda, Ekim ayında bir iş adamına devlet bankasından sahte belgelerle USD2.6 milyar kredi sağlandığı ortaya çıkmıştı. Bu dolandırıcılığı Ahmedinejad'ın dünürü ve sağ kolu Esfandiyar Rahim Meşay'ın ayarladığı, paranın bir bölümünü de seçim kampanyasına aktardığı iddia edilmişti. Ahmedinejad ile arasının bozuk olduğu bilinen ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney de skandalın sorumlusu olarak Cumhurbaşkanı'nı işaret etmiş, vekilleri konuyu ele almaya çağırmıştı. İran'da 1979 İslam Devrimi'nden beri ilk defa bir cumhurbaşkanı meclis önünde ifade verecek.

İran’ın başkenti Tahran’ın batısındaki Bidgoneh’de Devrim Muhafızları’nın askeri üssünde bir patlama meydana geldi. Olayda, aralarında Devrim Muhafızları füze uzmanı Tuğgeneral Hasan Tehrani Mukaddem’in de bulunduğu 17 kişi hayatını kaybetti. IRNA haber ajansının bildirdiğine göre, bilgisayar sistemlerinde yeni bir virüs keşfeden İranlı mühendisler, patlamanın arkasında CIA ve Mossad’ın ürettiği “Duqu” virüsü olduğunu iddia etti. Ajans, İran Sivil Savunma Örgütü Başkanı Golam Rıza Celali’nin, “Duqu ile mücadelemizin ilk aşamasındayız” dediğini belirtti. Patlama ile neredeyse tamamen tahrip olan tesiste Şahab balistik füzelerinin bulunduğu iddiaları mevcut.

İran Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacizade, İran’a karşı olası saldırıda ilk önce Türkiye’deki NATO füze kalkanı sistemini hedef alacaklarını söyledi. Mehr ve SNN ajanslarında yer alan habere göre, Horremabad şehrindeki Devrim Muhafızları’na bağlı Besiç milislerinin toplantısında konuşan Tuğgeneral Hacizade, Türkiye’de kurulacak NATO füze kalkanı sistemi üzerinden Türkiye’ye yüklendi ve “Biz kendimizi hazırlamışız ve İran’a karşı bir saldırı oluşursa ilk adım olarak Türkiye’deki füze kalkanı sistemlerini vuracağız ve daha sonra diğer hedeflere yöneleceğiz” diye konuştu. Tuğgeneral Hacizade, “Türkiye’ye yerleştirilecek füze kalkanı sistemi, NATO’nun değil ABD’nin istemi üzerine İsrail’i koruma amacıyla yapılıyor. Onlar, başta Türk halkı olmak üzere dünya kamuoyunu kaldırmak için NATO’un bu işi yapmak istediğini söylüyorlar. Günümüzde Siyonist rejim (İsrail) işlerini ABD adına, ABD ise işleri NATO örtüsü altında yürütmektedir. Buna rağmen Türk halkı bilinçlidir ve biz inanıyoruz ki bu akıllı millet bu komployu önleyecektir. Müslüman Türk halkı, zamanı geldiğinde bu sistemi paramparça edecek” ifadesini kullandı.

Birleşmiş Milletler'e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi ajansı (IAEA) beklenen İran raporunu yayımladı. IAEA ilk kez İran'ın nükleer silah yapımı için gizli deneyler yaptığını belirtti. Yaklaşık 1,000 sayfalık raporda İran'ın nükleer silah yapımına çok yaklaştığı vurgulandı. Raporun 13 sayfalık ekinde İran'ın nükleer silah tasarlamak için ayrıntılı çalışmalara girdiği tespitine yer veriliyor.[4]

İran'ın Mehr ve SNN ajanslarında yer alan habere göre, Horremabad şehrindeki Devrim Muhafızları'na bağlı Besiç milislerinin toplantısında konuşan Tuğgeneral Hacizade, Türkiye'de kurulacak NATO füze kalkanı sistemi üzerinden Türkiye'ye yüklendi. İranlı komutan, "Biz kendimizi hazırlamışız ve İran'a karşı bir saldırı oluşursa ilk adım olarak Türkiye'deki füze kalkanı sistemlerini vuracağız ve daha sonra diğer hedeflere yöneleceğiz" diye konuştu.

İsrail

İsrail, Kasım başında Filistin'in Birleşmiş Milletler'in Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) üyeliğinin onaylanmasından 24 saat sonra işgal ettiği topraklardaki Yahudi yerleşimi inşaatlarına hız vereceğini açıkladı. Ülke ayrıca UNESCO’ya yaptığı yıllık USD2 milyonluk mali yardımı da dondurdu. ABD de, Filistin'in üyeliğinin kabulü nedeniyle UNESCO'ya kasım ayında yapmayı planladığı USD60 milyonluk mali desteği durdurma kararı aldığını açıklamıştı.

Yunan ve İsrail Hava Kuvvetleri 14 - 18 Kasım tarihleri arasında İsrail'in Ovda Hava Üssü'nde bir müşterek hava tatbikatı icra ettiler. Tatbikata Yunan Hava Kuvvetleri 337 Filo'dan 5 F-16 Block 52+ ile İsrail Hava Kuvvetleri'nden F-16I Soufa ve F-15I Baz savaş uçakları katıldı.

İsrail Deniz Kuvvetleri, Fethiye’den hareket eden Kanada bandıralı Tahrir ve İrlanda bandıralı Saorise gemilerinden oluşan yardım konvoyuna 4 Kasım günü müdahale etti. Herhangi bir çatışmanın gerçekleşmediği müdahale sonrası gemiler Aşdod limanına çekildi.

İsrail Hava Kuvvetleri, tedarik edeceği Lockheed Martin F-35 Lightning II savaş uçaklarını, Negev Çölün'deki Nevatim Hava Üssü'nde konuşlandıracağını duyurdu. 22 Kasım'da yapılan açıklamaya göre, Ortadoğu'nun en büyük pistine sahip olan ve genişletilen Nevatim, hava kuvvetlerinin ana üssü olacak. İsrail Hava Kuvvetleri'nde F-35I olarak adlandırılacak olan uçakların, İsrail yapımı elektronik ve silah sistemleri taşıyabilecek şekilde tadil edilmesi planlanıyor. Nevatim üssünde konuşlanacak F-35I'lar, yakıt ikmali yapmaksızın Ürdün, Lübnan ve Suriye'nin tamamına, Irak, Mısır, Suudi Arabistan ve Türkiye'nin büyük kesimine erişebilecek. İsrail ilk etapta 20 adet F-35 için 2010 Ekim'inde USD2.75 mlyarlık bir sözleşme imzalamıştı.

İsrail Radyosu 2 Kasım günü, ülkenin orta kesimlerindeki Palmaçim üssünde balistik füze denemesi yapıldığını duyurdu. Radyoya konuşan İsrail Savunma Bakanlığı yetkilisi, denemenin, füzenin itici gücünü sınamak amacıyla yapıldığını bildirdi.

Güney Koreli Korean Aerospace Industries (KAI), ileri jet eğitim uçağı ihtiyacı kapsamında İsrail'e T-50 Golden Eagle'ı teklif ediyor. Bu kapsamda KAI Kasım ayında İsrail'e USD1.0 milyar dolarlık bir offset ve endüstriyel işbirliği paketi önerdi. İsrail HvK envanterindeki A-4 Skyhawk ve F-16A Block 10 uçaklarının yerini almak üzere, ileri eğitim maksatlı kullanılacak 32 adet uçak tedariğini kapsayan projede KAI'nin rakibi İtalyan Alenia Aermacchi M-346. Projede Teklife Çağrı Dosyası'nın 2011 sonunda yayınlanması ve 2012 içinde kararın açıklanması bekleniyor.

Kıbrıs

Rum Kesimi'nde yayınlanan Simerini gazetesi,  "KİP'i AKEL'ci Olmayanlardan Temizliyorlar" başlıklı haberinde, Rum Başkanlığının planıyla, istihbarat servisi KİP'in, AKEL'leştirilmeye başlandığını; bu kararın Mari'deki patlamanın ardından DİKO-AKEL ayrılığından sonra alındığını savundu. Bu kararın KİP'te tepkilere neden olduğunu yazan gazete hükümet kanadından olmayan çalışanların günlük toplantılara da alınmadığını belirtti.

DenizHaber.com’un 15 Kasım tarihli haberine göre, Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT), Güney Kıbrıs ile İsrail'in Akdeniz'de petrol aramaya başlamasından sonra kurduğu uzman personelden oluşan özel birim, İsrail gizli servisi Mossad ile Yunanistan gizli servisi EYP'yi rahatsız etmiş durumda. Habere göre MİT, Stratejik İstihbarat Daire Başkanlığı bünyesinde yalnızca petrol, Kıbrıs ve İsrail konularında uzman personelden oluşan ve Kıbrıs'ta faaliyet gösteren özel bir birim kurdu. Sitenin iddiasına göre Mossad, EYP ile gizli bir anlaşma yapıp Rum tarafının istihbarat operasyonlarına yön vermeye başladı. Buna göre Mossad, alışveriş için gittiği KKTC'de hırsızlık yaptığı gerekçesiyle yakalanan üst düzey Rum Milli Muhafız Ordusu subayının MİT tarafından devşirilmeye çalışıldığını Güney Kıbrıs'ta çıkan Fileleftheros adlı günlük gazeteye sızdırdı. Gazetenin 21 Ekim tarihli sayısında "Askerler MİT'in elinde" başlığıyla haber yayınlandı. Bir gün sonra gazetenin köşe yazarı Aristos Mihailidis de "MİT'in ve saflığın ellerinde" başlıklı bir yazı kaleme aldı. Haber ve yazıda KKTC'ye geçen askerlerin MİT ajanlarının eline geçme tehlikesinin bulunduğu belirtildi.

Rum Haravgi gazetesinin haberine göre Rusya Federasyonu'nun Kıbrıs Rum Kesimi'ne vermeyi kararlaştırdığı EUR2.5 milyarlık kredi ile ilgili anlaşma imzalandı. Gazetenin haberine göre Rum Maliye Bakanı Kikis Kazamias, her iki tarafın anlaşma hükmünü imzaladığını, Aralık sonunda kredinin ilk kısmı olan dörtte birlik miktarın verileceğini, kredinin yarısına tekabül eden kısmının Ocak ayı sonunda, geriye kalan kısmının da Mart ayı içerisinde ödeneceğini kaydetti.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) Mağusa kentinde polisin düzenlediği operasyonla, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi istihbarat servisi KİP hesabına çalışan bir Pakistan vatandaşı gözaltına alındı. 15 Kasım törenlerindeki tavırları ile şüphe çeken ve izlemeye alındıktan sonra tutuklanan Muhammed N. adındaki şüphelinin evinde yapılan aramada, KKTC’deki Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri (KTBK) üs ve birliklerine ait çok sayıda görsel ve yazılı belge ele geçirildi. KKTC’de evlenerek vatandaşlık alan Pakistanlı sanık, sık sık güney kesimine geçerek GKRY istihbaratı ile buluştuğunu, Türk askeri birliklerine ait fotograf ve bilgileri sattığını itiraf etti.

Lübnan

ABD merkezi haberalma servisi CIA’nin İran ve Lübnan’daki ajan ağı, İran ve Hizbullah’ın düzenlediği ortak bir operasyonla çökertildi. 12'den fazla casus ve muhbirin yakalandığı ve ABD makamlarınca da doğrulanan olayda çökertilen şebekelerden Lübnan'dakinin Hizbullah, İran'dakinin ise Tahran'ın nükleer programı aleyhine çalıştığı iddia ediliyor. Basına yansıyan haberlere göre, "Pizza" şifresini kullanan, CIA ajanlarıyla Pizza Hut restoranlarında buluşan casuslar, cep telefonlarının dinlemeye alınması sonucu yakalandı. İddiaya göre, Lübnan'da iletişimin kontrolünü elinde tutan Hizbullah’ın dikkatini, her zaman belirli bir yerden kısa süreliğine kullanılan cep telefonları çekti. Bu cep telefonlarını takibe alan Hizbullah'ın "istihbarat" birimi, casus ve muhbirleri yakaladı. Yakalanan casus ve muhbirlerin işkence görmüş olmalarından ve idam edilmiş olmaları muhtemel. Yina basına yansıyan iddialara göre CIA, bu başarısızlığın ardından Lübnan'daki casusluk çalışmalarını askıya alırken, kurumun gelecekte kendisi için çalışacak muhbir bulmakta zorlanması söz konusu.

Mısır

Mısır'da Mısır'da Hüsnü Mübarek'in devrilmesinin ardından kurulan geçici hükümet, Kasım ayı boyunca süren protestolar sonucu 22 Kasım günü istifa etti. Essam Şeref başbakanlığındaki geçici hükümetin Silahlı Kuvvetler Yüksek Konseyi'ne (SCAF) istifasını sunmasının ardından Kabine sözcüsü Muhammed Hegazi, Mısır'ın resmi haber ajansı MENA'ya yaptığı açıklamada, "Ülkenin şu an geçmekte olduğu zor durum göz önüne alındığında istifa kararı kesinleşene kadar hükümet görevini yapmayı sürdürecektir" dedi.

İstifanın ardından 28 Kasım'da başlayan genel seçimlerin ilk turunu ise Müslüman Kardeşler önde götürüyor. Oy sayımını denetleyen yargıçlar, ilk kısmi sonuçların Müslüman Kardeşler'in Hüsnü Mübarek'in yönetiminin devrilmesinden sonra yapılan ilk seçimlerde en güçlü çıkışı yapacağını gösterdiğini belirtti. Müslüman Kardeşler'in ülkenin başkenti Kahire, ikinci büyük kenti İskenderiye, Luksor, Port Said, Süveyş ve Kafr El Şeyh'te oyların büyük bölümünü aldığı bildirildi. Müslüman Kardeşler'i aşırı muhafazakar İslami Selefçilerin Nur Partisiyle liberal-laik partilerin oluşturduğu Mısır Bloku'nun izlediği belirtildi. Seçimler, Halkın Meclisi'nin 498 üyesi için ve üç turda yapılıyor; her tur iki gün sürüyor.[5]

Romanya

Romanya'nın, ISAF çokuluslu gücüne katkısı kapsamında 18 Kasım günü düzenlenen törenin ardından Zabul müşterek görev gücü ve 300'ncü Sf Andrei mekanize taburu Afganistan'a hareket etti.

Romanya Savunma Bakanı Gabriel Oprea, ülkesinin F-16 savaş uçağı alımını gerçekleştirmesinden umutlu olduğunu vurguladı. Konunun, Romen Devlet Başkanı Traian Basescu'nun ABD'yi ziyaretinde de gündeme geldiğini belirten bakan, 2012 savunma bütçe taslağının, 2011 bütçesine göre küçük bir artış gördüğünü, bu rakamın Romanya'nın ulusal savunmasına halel getirmeyeceğini söyledi. Romen Devlet Başkanı Basescu ise, ülkesinin bu tür bir alım sözleşmesini imzalamaya yetecek bir kaynağının olmadığnı, uzun vadeli bir çözüm bulunmadığı takdirde bu durumun devam edeceğini ifade etti. ABD tarafına F-16 alımı için herhangi bir baskı uygulamadıklarını vurgulaya Devlet Başkanı, "NATO sistemleri ile uyumlu belli bir miktar savaş uçağını bulundurmak zorundayız. Bu F-16 da olabilir, Rafale de Saab da başkası da" diye konuştu.[6]

Rusya Federasyonu

Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev 15 Kasım'da, ABD'nin, Rusya'nın NATO füze kalkanıyla ilgili çekincelerini gidermesi gerektiğini, aksi takdirde ülkesinin Avrupa'daki füze kalkanı sahalarını hedef alabileceğini belirtti. Medvedev ayrıca, füze kalkanına karşı Polonya'ya yakın bir konumdaki Kaliningrad'a Iskander (NATO kod adı SS-26 Stone) taktik balistik füzelerini yerleştireceği tehdidinde bulundu. Rus Devlet Başkanı ayrıca Rusya'nın ABD ile yapılan, START nükleer silahsızlanma anlaşmasından çekilebileceğini ve ABD'nin, Avrupa'ya füze kalkanı yerleştirme planını ilerletmesi halinde silahların kontrolüyle ilgili diğer anlaşmaları durdurabileceğini ekledi.[7]

Rusya Federal Askeri Teknik İşbirliği Hizmetleri başkanı Mihail Dmitriyev, 2 Kasım günü, Suriye ile imzalanan savunma anlaşmasının uygulanmasına devam edildiğini belirtti. Suriye Rusya ile 2007 yılında USD 300 milyonluk bir sözleşme ile Yakhont gemisavar füze siparişi vermişti.

Rusya parlamentosu alt kanadı Duma, 2012-2014 yıllarını kapsayan bütçeyi onayladı. 2012’de bütçe açığı gayri safi milli hasılanın yüzde 1,5’unu oluştururken, 2013’de yüzde 1,6 ve 2014’de de yüzde 0,7 olacak. Görevinden alınan Maliye eski bakanı Aleksey Kudrin’in hazırladığı bütçede 2012 için petrol varil fiyatları 100 dolar seviyesinde öngörülüyor; ayrıca 2013’de 97 dolara düşmesi beklenen petrol, 2014’de yeniden yükselişe geçecek ve 101 dolara çıkacak. Hükümet bu dönemde petrol ve doğalgaz gelirlerinin bütçedeki payını azaltmayı, diğer vergi gelirlerinin artışını sağlamayı hedefliyor.

Avrasya Haber sitesinin 14 Kasım tarihli haberine göre Rusya Başbakanı Vladimir Putin, eski Sovyet ülkelerini bütünleştirecek olan Avrasya Birliği projesinin bu ülkelerin ekonomileri açısından olmazsa olmaz bir proje olduğunu belirterek, Avrasya Birliği'ne dahil olacak ülkelerin ekonomilerinin yanısıra, siyasi sistemlerinin de dönüşüme uğrayacağını söyledi.

Rusya, hava ve füze savunma sistemi için Azerbaycan’la masaya oturmaya hazırlanıyor. Azerbaycan topraklarında bulunan ve 2012 yılında kira sözleşmesi bitecek RLS savunma sistemi için Moskova Bakü’yle görüşmelere başladı. Bu kapsamda Rusya, füze savunma sistemine dahil olan Gebele bölgesinde bulunan tesisin kira süresini 2025 yılına kadar uzatmak istiyor. Azerbaycan tarafının ise mali konularda anlaşılması durumunda bu teklife sıcak baktığı iddia edilmekte.

Rus Savunma Bakanlığı, 5 adet Proje 885M “Yasen” sınıfı nükleer saldırı denizaltısının inşası için devlet kontrolündeki United Shipbuilding Company (USC) firması ile sözleşme imzaladı. 9 Kasım günü imzalanan ve Rus Deniz Kuvvetleri için çeşitli denizaltı ve suüstü gemilerinin tasarım ve üretimini kapsayan USD 9.1 milyar değerindeki 7 sözleşmenin üçü, Yasen sınıfının tasarım, prototip üretimi ve seri üretimine yönelik. Diğer sözleşmeler arasında Proje 955 “Borey” sınıfı balistik füze denizaltısının tasarım ve iyileştirme programı, Proje 21300 Igor Belousov denizaltı kurtarma gemisi inşası, Novomoskovsk balistik füze denizaltısının modernizasyonu ve Proje 1144.2 “Kirov” sınıfı Admiral Nahimov kruvazörünün modernizasyonu bulunuyor.

İspanyol savunma şirketi Indra 7 Kasım'da, Rusya'nın devlet kontrolündeki Russian Technologies şirketi ile mutabakat muhtırası imzaladığını duyurdu. Indra, işbirliğinin kapsamı dahilinde anayurt güvenlik sistemleri, deniz ulaşım ve taşımacılık altyapı çözümleri ile radar sistemleri olduğunu bildirdi. Basın bültenine göre Indra Russian Technologies desteği ile Avrupa ve Latin Amerika pazarlarındaki varlığını güçlendirmeyi hedefliyor. Kısa vadede Indra'nın Rusya'ya önerebileceği çözümler arasında hava trafik kontrol sistemleri ile MANTA uçak özsavunma süiti bulunuyor.

Rus silah ihracat firması Rosoboroneksport'un Genel Müdür Yardımcısı Vyaçeslav Dzirkaln Dubai Hav Gösterisi için gittiği Dubai’de, "Rusya, hiçbir sınırlama olmadan, Suriye ile arasındaki tüm silah anlaşmalarından doğan tüm yükümlüklerini yerine getirecek" dedi.

Çeçen yazar ve eğitimci Ruslan Ahtahanov, Moskova’da 15.11.2011 tarihinde uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Ahtahanov’a Moskova’nın Begovaaya caddesinde yürürken dört el ateş açıldı. 2009’dan beri Rusya Yazarlar Birliği üyesi olan Ruslan Ahtahanov’un Rusça yazılmış yedi şiir kitabı bulunuyordu.

Çin China Daily gazetesinin 8 Kasım tarihli haberine göre Rusya, Çin ile ortak ağır nakliye helikopteri geliştirmeye hazırlanıyor. İki ülkenin işbölümü, olabilirlik araştırması ve yatırım konularında görüşmelere devam ettiği helikopterin 5 ila 7 yıl arasında hizmete girmesi öngörülüyor. Rusya ile Çin arasında 2008 Ekim ayında imzalanan mutabakat muhtırasına göre proje, Çinli Avicopter ortak girişimi ile Rus Russian Helicopters firması tarafından yürütülecek. Tasarımın Rus Mil Mi-26 Halo ağır nakliye helikopteri esas alınarak geliştirileceği helikopterin üretimi Avicopter tesislerinde gerçekleştirilecek.

Suriye

Suriye'de yönetim karşıtı gösteriler ve Beşşar Esed yönetimin sert müdahalesi, Kasım ayı boyunca dozajı geometrik olarak artan kanlı çatışmalara dönüşme eğilimi gösterdi:

Suriye ordusundan firar edip Temmuz ayında kurulan "Özgür Suriye Ordusu" (ÖSO; Free Syrian Army) saflarına katılan bir grup militan, Şam kuzeyindeki Harasta'da bulunan bir kışladaki Hava Kuvvetleri istihbarat üssüne 16 Kasım günü sabaha karşı ağır makinalı tüfek ve roketatarlarla bir saldırı düzenlendi. Çıkan çatışmada üsse ağır hasar verildiği iddia edildi.

Suriye devlet televizyonu, 25 Kasım günü Humus kenti yakınlarında düzenlenen bir saldırıda 6’sı pilot 10 hava kuvvetleri personelinin öldürüldüğünü duyurdu. Televizyon, saldırının arkasında yabancı güçlerin olduğunu iddia etti.

Özellikle Humus, İdlib ve Deraa'da aktif olan ÖSO, Suriye HvK'de albay rütbesi ile görev yapan Riyad el Esad isimli bir subay tarafından yönetiliyor. Mart ayında firar ederek muhalif saflara geçen Esad'ın kumanda ettiği ÖSO, 12 taburda toplam 15,000 kişilik bir gücünün olduğunu iddia ediyor.

Arap Birliği, Suriye'nin örgüte üyeliğini askıya almasından sonra, Dışişleri Bakanları toplantısında kabul edilen bir yaptırım planını uygulamaya koydu.Toplantıya katılan Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Hamad Bin Casım, yaptırımları 22 üye ülkenin 19'unun desteklediğini söyledi. Casım, Arap Birliği'nin Suriye konusunda başarısız olması durumunda soruna yabancıların müdahale etmesinden kaygı duyduğunu ifade etti. Suriye'yi hedefleyecek olası yaptırımlar arasında uçak seferlerinin askıya alınması ve ülkenin merkez bankasıyla ilişkilerin kesilmesi veya mal varlığının dondurulması gibi önlemler üzerinde düşünülüyor.

Diğer yandan Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da, Türkiye'nin Suriye'ye karşı yaptırımlarını 30 Kasım günü açıkladı. Türkiye'nin yaptırım paketinde iki ülke arasında stratejik ilişkilerin askıya alınması, göstericilere şiddet kullanılmasından sorumlu bazı yetkililere seyahat yasağı getirilmesi ve Suriye'nin Türkiye'deki mal varlığının dondurulması yer alıyor.

Rus Deniz Kuvvetleri’ne ait üç adet savaş gemisi, 22 Kasım günü Suriye’nin Tartus limanı açıklarına demirledi. Gemilerde uzman istihbarat birimlerinin ve çok gelişmiş elektronik haberleşme ve dinleme sistemlerinin bulunduğu iddia ediliyor. Suriye’ye yönelik uluslararası baskıların arttığı bir dönemde gelen Rusya’nın bu hamlesi dikkat çekici.[8]

Kuveyt’te yayınlanan El Rai gazetesi, Türkiye ve bazı Arap devletlerinin, Arap Birliği’nin çağrısıyla Suriye üzerinde uçuşa yasak bölge oluşturacağını ileri sürdü.Gazetenin üst düzey Avrupalı yetkililere dayandırdığı iddiasına göre, Arap Birliği'nin Suriyeli sivillerin korunması için, Türk ve Arap savaş uçaklarının katılımı ve ABD'nin lojistik desteği ile Suriye üzerinde uçuşa yasak bölge oluşturması gündemde. El Rai, yasağın Suriye savaş uçaklarına ek olarak Suriye ordusuna ait tank, zırhlı personel taşıyıcı ve top gibi silahları da kapsayacağını iddia etti.

Ukrayna

“Özgürlük Günü” olarak kutlanan Turuncu Devrim’in 7. yıldönümünde, hapisteki eski başbakan ve devrimin liderlerinden Yulia Timoşenko yanlıları, Kiev’deki Bağımsızlık Meydanı’nda polisle çatıştı. Çok sayıda gösterici gözaltına alındı.

Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi Serhiy Korsunski, Türkiye ile Ukrayna'nın serbest ticaret anlaşmasına ilişkin resmi müzakerelere, Aralık ayında başlayacaklarını söyledi. Müzakerelerin önümüzdeki bir veya iki yıl içinde tamamlanmasının beklendiğini belirten büyükelçi, özellikle tarım ve metalurji ürünleri konularının hassas olduğunu, bu konuların titizlikle ele alınması gerektiğini belirtti. Türkiye ile Ukrayna arasında 2010 yılındaki ticaret hacmi USD 4 milyar dolar olarak gerçekleşti; bu rakamın 2011 yılında USD 5 milyar olarak bekleniyor.

Çernobil mağdurlarının haklarını savunan bir grubun parlamentoya girme girişiminin ardından Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç, "Ülkemizde bazı grupların silahlı ayaklanma ve devlet organlarına yönelik silahlı eylem hazırlığında olduğuna dair istihbarat alıyoruz" dedi.

Yunanistan

Yunanistan'da ekonomik ve siyasi kriz Kasım ayında daha da derinleşerek bir dizi sarsıcı gelişmeyi doğurdu:

Önce 1 Kasım'da Yunanistan Başbakanı Yorgo Papandreu’nun, ülkesinin EUR100 milyarlık borcunun silinmesi ve EUR130 milyarlık yeni kurtarma paketi için referanduma gitme kararı hem Atina’yı hem de Avrupa’yı karıştırdı. Karar, hükümet içinde krize neden olurken bazı PASOK milletvekilleri açıkça Papandreu'ya karşı saf aldı. Karar, Fransa ve Almanya'nın sert tepkisine neden olurken, Yunanistan'ın Euro bölgesinden çıkartılması olasılığı çok daha üst seviyede yetkililer tarafından dile getirilmeye başlandı. [9]

Bu gelişmenin hemen ardından yine 1 Kasım'da Savunma Bakanı Panos Beglitis gece ani bir kararla Yunan Silahlı Kuvvetleri'nin tüm komuta kademesini görevden aldı. Genelkurmay Başkanı, Kara, Hava ve Deniz Kuvvetleri komutanları dahil toplam 16 general görevden alındı. Kararın, Başbakan Papandreu'nun ekonomik önlem paketini halkoylamasına götürme kararının hemen ertesinde gelmiş olması şüphe uyandırdı. Yunan Protothema gazetesi ise, görevden alınan generallerin bir darbe hazırlığı içinde olduklarını iddia etti.

Lukas Papadimos

Halkoylaması kararının yarattığı kriz sonucunda Papandreu, 4 Kasım günü gerçekleştirilen hükümet toplantısından sonra Başbakanlık görevinden istifa etti. Yunan Cumhurbaşkanı Karolos Papulyas, erken seçime kadar ülkeyi yönetecek ve ekonomik tedbirleri uygulayacak bir geçiş dönemi hükümeti kurulması için görevi Lukas Papadimos'a verdi. Partilerararası bir teknokratlar hükümeti kurmakla görevlendirilen Avrupa Merkez Bankası eski başkan yardımcısı Papadimos, Yunanistan'ın 2002 yılında Euro bölgesine geçiş sürecini yönetmişti.

Öte yandan ekonomik kriz Yunanistan'da vahim sosyal sorunları da ortaya çıkarmış durumda:

Yunanistan’da ekonomik krizin vahim sosyal yan etkileri ortaya çıkmaya başladı. Milliyet gazetesinin haberine göre Atina’da Sağlık Bakanı Andreas Loverdos ve Yunan AIDS ile Mücadele Kurumu Başkanı Dr. Marios Lazanas’ın düzenlediği basın toplantısında Lazanas, ülkede AIDS’lilere verilen aylık 700 euro yardımı alabilmek için uyuşturucu bağımlılarının kendilerine bilerek AIDS bulaştırdığını söyledi. Lazanas, “Aylık yardımı almak için uyuşturucu bağımlıları, AIDS’li olduğunu bildikleri başka birinin kullandığı şırıngayı kasten kullanarak AIDS bulaşıyor ve bu yolla aylık yardımı almaya hak kazanıyor” dedi. Toplantıda sunulan verilere göre uyuşturucu bağımlıları arasında AIDS vakaları 2011 yılında yüzde 1260 artmış durumda.

Alman Bild gazetesinin haberine göre ise kriz sonrası birçok ailenin başta başkent Atina olmak üzere ülkenin diğer bölgelerinde çocuk köylerine başvurarak, yiyecek ve giyecek bulamadıkları için çocuklarını yurtlara yerleştirmek istediklerini yazdı. Haftalık Proto Thema gazetesinin aktardığına göre ise, ekonomik ihtiyaçları yüzünden çok sayıda ev kadını ve üniversite öğrencisinin fuhuşa sürüklenmekte. Gazete, Atina'da her gece çoğu ev kadını 3 bin Yunanlı kadının müşteri avına çıktığını yazdı.

Kathimerini gazetesinin haberine göre, Yunan Petrolleri ELPE, EUR 43,000,000 borcunu ödemeyen Yunan Kara Kuvvetleri’ne karşı başlattığı ambargo başlattı. Habere göre söz konusu ambargo nedeniyle Yunan Polis Teşkilatı’na (ELAS) ait araçlar da yakıtsız kalmış durumda. Kathimerini, Yunan Savunma Bakanlığı yetkililerinin yaptıkları açıklamada, ordunun hala yeterince yakıtı bulunduğu ve bu konuda sorun yaşamadığını belirttiklerini kaydettiği haberinde, Vatandaşı Koruma Bakanlığı yetkililerinin de polis araçlarının gerektiğinde Sahil Koruma ve İtfaiye Teşkilatı’nın depolarından da yakıt alabileceğini belirttiklerini yazdı.

---

[1] Barzani’nin ziyaretinin Irak iç siyasetindeki yansımaları için bkz: “Mesut Barzani’nin Türkiye Ziyareti’nin Irak’taki Yansımaları”: http://www.orsam.org.tr/tr/yazigoster.aspx?ID=2863

[2] Barzani’nin ziyaretinin Türkiye – İran eksenindeki yansımaları ile ilgili bkz: “Mesut Barzani’ni​n Tahran-Ank​ara Ziyaretler​i Işığında Bölgesel Denklem”: http://www.orsam.org.tr/tr/yazigoster.aspx?ID=2825

[3] El Nuceyfi’nin ziyareti ile ilgili bkz: “Irak Parlamentosu Başkanı Usame El-Nuceyfi’nin Türkiye Ziyareti”: http://www.orsam.org.tr/tr/yazigoster.aspx?ID=2865  

[4] Raporun aslı için: http://www.iaea.org/newscenter/focus/iaeairan/bog112011-65.pdf

[5] Gösteriler ile ilgili bir değerlendirme için: “Mısır’da Askere Karşı Sivil Ayaklanma”: http://www.usakgundem.com/yazar/2301/m%C4%B1s%C4%B1r%E2%80%99da-askere-kar%C5%9F%C4%B1-sivil-ayaklanma.html  

[6] Ayrıca bkz: “The minister of defence : We hope to manage to buy American F-16 with the money we have”: http://www.actmedia.eu/top+story/the+minister+of+defence%A0%3A+we+hope+to+manage+to+buy+american+f-16+with+the+money+we+have+/36934  

[7] Rusya’nın Füze Kalkanı projesine ilişkin algısına dair bir değerlendirme için bkz: “Yeni Bir Çevreleme Politikası: NATO Füze Kalkanı Sistemi ve Rusya Cephesi”: http://www.21yyte.org/tr/yazi6329-Yeni_Bir_Cevreleme_Politikasi_NATO_Fuze_Kalkani_Sistemi_ve_Rusya_Cephesi.html

[8] Ayrıca  bkz: “Sıcak Denizlerdeki Rus Gemilerinin Soğuk Mesajları”: http://www.usak.org.tr/haber.asp?id=1234

[9] Yunanistan ekonomik krizi ile ilgili bir değerlendirme için bkz: “Yunanistan Ekonomik Krizi”: http://www.bilgesam.org/tr/index.php?option=com_content&view=article&id=1201:yunanistan-ekonomik-krizi&catid=70:ab-analizler&Itemid=134