Dört Deniz Bülteni - Ocak 2016

Karadeniz, Akdeniz, Kızıldeniz ve Gökdeniz havzasında savunma ve güvenlik gündemi
[PDF]

Azerbaycan

Jane's Defence Industry'nin 27 Ocak tarihli haberine göre, enerji sektöründeki gelirlerin düşmesi nedeniyle Azerbaycan Maliye Bakanlığı, 2016 yılı savunma bütçesinde %39.7'lik bir kesintiye gitme kararı aldı. Temel savunma harcamalarında %3.3'lük bir artış ile USD1.149 milyar ayrılması öngörülürken, 2011 yılından bu yana toplam savunma harcamalarının %40'ını teşkil eden "özel projeler ve faaliyetler" kalemi bu yıl bütçeye dâhil edilmedi.

Pakistan Devlet Başkanı Memnun Hüseyin, Azerbaycan ve Nijerya'nın Pakistan ile JF-17 savaş uçağı alımı konusunda görüşmeler yürüttüklerini, bu iki ülkenin kısa süre içinde söz konusu uçağın kullanıcıları olacaklarını açıkladı. [1]

Bulgaristan

Bulgar Savunma Bakanı Nikolay Nençev, 2016 yılı sonunda imzalanacak bir sözleşme ile tedarik edilecek yeni savaş uçaklarının üç ila üç buçuk yıl içinde hizmete girebileceğini açıkladı. Bakan ayrıca, Bulgar hava sahasının NATO uçakları tarafından korunmasına olanak sağlayan bir yasa değişikliğinin kısa süre içinde meclis onayına sunulacağını da bildirdi. Bakan ayrıca ülkesinin hava sahasının korunması için Belçika, Hollanda ve Polonya ile görüştüğünü ancak Türkiye ile temas kurulmadığını ekledi. [2]

Öte yandan Bulgar Hava Kuvvetleri, 18 Aralık günü düzenlenen bir tören ile MiG-21 uçaklarını resmen emekliye ayırdı. [3]

Gürcistan

Jane's Missiles & Rockets'in 7 Ocak tarihli haberine göre Gürcistan meclisi, Fransa'dan hava savunma sistemlerinin temininde kullanılacak beş yıl vadeli USD89.03 milyon tutarındaki krediyi onayladı. Fransız Société Générale mali hizmetler şirketi tarafından sağlanacak kredi kapsamında tedarik edilecek sistemler arasında Ground Master GM200 3D arama radarı, Mistral 3 alçak irtifa uçaksavar füzesinin bulunduğu tahmi ediliyor.

Gürcistan, Suudi Arabistan tarafından sipariş edilen Didgori 4x4 taktik tekerlekli zırhlı araçların teslimatına ay sonunda başladı. [4]

Ermenistan

Rus Dışişleri Bakan Yardımcısı Grigori Karasin 27 Ocak günü, İranlı mevkidaşı İbrahim Rahimpur ile Moskova'da, Dağlık Karabağ sorunu ile ilgili bir görüşme gerçekleştirdi. Konuya ilişkin görüş veren Rus kaynakları, İran'ın sorunda Ermenistan yanlısı bir turum izleyeceğini belirttiler. [5]

Azeri kaynakları, Ermenistan'ın Rusya'dan Tornado S çok namlulu roket sistemi satın aldığını iddia etti. [6]

Irak

Birleşik Arap Emirlikleri'nin, hava kuvvetleri envanterindeki Mirage 2000-9 savaş uçaklarını, Kürt Bölgesel Yönetimi'nde konuşlandırılmak üzere Irak'a satmak için bu ülke ve uçakların üreticisi Fransa ile görüşmeler yürüttüğü bildirildi. [7]

Jane's Defence Weekly'nin 26 Ocak tarihli haberine göre Çek Cumhuriyeti Irak ordusuna ve Peşmerge birliklerine, 3,000 adedi yeni üretim olmak üzere 6,600 adet Vz.58 piyade tüfeği ve 7.2 milyon adet mühimmat hibe edecek.

ABD Savunma Bakanlığı'na bağlı Savunma Güvenlik İşbirliği Dairesi (DSCA), 7 Ocak günü ABD Kongresi'ne, Irak ordusu için USD800 milyon tutarında 5,000 adet AGM-114K/N/R Hellfire tipi güdümlü füze satışına dair bir bilgi notu iletti. [8] 20 Ocak günü ise, F-16IQ uçaklarında kullanılmak üzere USD1.9 milyar tutarında 24 adet AIM-9M Sidewinder kısa menzilli havadan havaya füzeler, 16,520 adet 500lb ve 2,000lb klasik bomba, 8,400 adet lazer güdüm kiti ile yardımcı malzemenin satışına ilişkin başka bir bilgi not iletildi. [9]

İngiliz Savunma Bakanlığı, Irak ve Suriye'de İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin (RAF) 2015 yılı boyunca düzenlediği hava saldırılarına ilişkin istatistikleri yayınladı. [10]

ABD Hava Kuvvetleri'ne ait MQ-1 Predator tipi bir İHA, 7 Ocak günü yerel saatle 1250 sularında Anbar eyaletinde düştü. IŞİD örgütü, İHA'yı kendisinin düşürdüğünü iddia etti.[11]

İran

Suudi Arabistan 2 Ocak günü, terör suçları nedeniyle 47 kişiyi idam etti. İdam edilenlerin arasında ünlü Şii din âlimi Nimr Bakr el Nimr'in de bulunması, İran ile Suudi Arabistan arasındaki gerilimi hızla artırdı. Suudi Arabistan'ın Tahran büyükelçiliğinin protestocular tarafından basılmasının ardından ise Riyad yönetimi İran ile tüm diplomatik ilişkilerin kesildiğini duyurdu. [12]

ABD Deniz Kuvvetleri'ne ait CB90 tipi iki kıyı devriye botu ve botlardaki 10 denizci, 12 Ocak günü İran karasularına girmeleri nedeniyle alıkonuldu. Personel ve botlar ertesi gün ABD'li yetkililere teslim edildi. [13] [14]

İran Air için 118 adet Airbus yolcu uçağı, eğitim ve yer destek hizmetlerini kapsayan USD27 milyarlık sözleşme, resmî ziyareti sırasında İran Devlet Başkanı Hasan Ruhani ve Fransız mevkidaşı Fransua Hollande tarafından Paris'te imzalandı. [15]

İtalyan gemi inşa şirketi Fincantieri, 26 Ocak günü İranlı Azim Gostariş Hürmüz Gemi İnşa Sanayii (AGH) şirketi ile yeni bir tersane kurulması konusunda işbirliği anlaşması imzaladı. İmzalanan anlaşma kapsamında ortak ticari gemi üretim ve tamir / bakım projelerinin yürütülmesi de bulunuyor. [16]

İran Hava Kuvvetleri'ne ait F-4E tipi bir savaş uçaı, 12 Ocak günü Konarak kenti kuzeyinde düştü. Uçaktaki iki pilot da hayatını kaybetti.

İsrail

İngiliz ve ABD istihbarat servislerinin, İsrail'e ait İHA sistemlerinin iletişim sistemlerini kırarak topladıkları sensör görüntülerini izledikleri iddia edildi. [17]

Lockheed Martin şirketi 10 Ocak günü, İsrail Hava Kuvvetleri için siparişi verilen 33 adet F-35A (İsrail hizmetindeki adı ile "Adir") savaş uçağından ilkinin nihai montajına başlandığını duyurdu.

Elbit şirketi 28 Aralık günü İsrail Savunma Bakanlığı ile imzaladığı sözleşmeyle, İsrail Hava Kuvvetleri'ndeki savaş uçaklarına takılmak üzere USD70 milyon tutarında elektronik harp sistemi siparişi aldı.

Jane's Defence Weekly'nin 6 Ocak tarihli haberine göre, İsrail ordusu Skystar 300 tipi gözetleme ve keşif balonlarını emekliye ayırarak yeni geliştirilen Skystar 330'u hizmete almaya başladı.

Jane's Defence Weekly'nin 14 Ocak tarihli haberine göre, Israel Military Industries (IMI) tarafından geliştirilen Romah güdümlü topçu roketi sistemi İsrail ordusu hizmetine girmeye başladı. ABD yapımı M270 MLRS çok namlulu topçu roketi sisteminden ateşlenebilen Romah, GPS güdüm sistemine; 35km menzile ve 10m'den az isabet hassasiyetine sahip.

Jane's Defence Weekly'nin 22 Ocak tarihli haberine göre IMI şirketi, MPR tipi nüfuz edici bomba ailesinin 1,000 ve 2,000lb'lik MPR-1000 ve MPR-2000 modellerinin geliştirmesini tamamladı. 250lb'lik MPR-250'nin ise geliştirilmesine devam ediliyor.

Jane's Defence Weekly'nin 29 Ocak tarihli haberine göre, İsrail ordusu Trophy aktif özsavunma sistemini Namer ağır zırhlı personel taşıyıcı araçlarda kullanmaya başladı.

Jane's International Defence Review'in 28 Ocak tarihli haberine göre İsrail Savunma Bakanlığı'ndan Tuğgeneral Didi Ben Yoaş, "Carmel" adı verilen yeni nesil zırhlı muharebe aracının beş yıl sürmesi planlanan geliştirme faaliyetlerine kısa süre içinde başlanacağını açıkladı.

Jane's International Defence Review'in 12 Ocak tarihli haberine göre Almanya İsrail'den, yaklaşık USD632 milyon bedelle üç ila beş sistem Heron TP İHA kiralamaya hazırlanıyor. Halihazırda Alman hizmetindekin Heron 1'lerin aksine Heron TP'lerin silah taşıma kapasitesine sahip olacağı bildiriliyor. [18]

Elbit Systems şirketi 7 Ocak günü, Brezilya'nın bütçe sıkıntıları nedeniyle İHA sistemleri alanında faaliyet göstermek üzere Brezilyalı Harpia Sistemas şirketi ile 2011 yılında kurulmuş olan Harpia JV ortak girişim şirketinin kapatılacağını duyurdu. [19]

Hindistan'ın Premier Explosives Limited (PEL) şirketi 6 Ocak günü, Israel Aerospace Industries (IAI) şirketi ile füze alanında işbirliği konusunda mutabakata varıldığını duyurdu. Ayrıntıları açıklanmayan işbirliğinin, Barak 8 hava savunma sistemini kapsadığı tahmin ediliyor.

Kıbrıs

Politis gazetesi Rum Milli Muhafız Ordusu (RMMO) için EUR2 milyon tutarında beş adet tank taşıyıcı araç ile İsrail'den EUR44 milyona bir adet açık deniz karakol gemisi alınacağını bildirdi. [20] Öte yandan alınacak gemideki Typhoon uzaktan kumandalı silah istasyonundan vazgeçilerek maliyetten EUR6 milyon tasarruf edildiği bildirildi. [21] Bu geminin tedariğinin ardından iki adet daha açık deniz karakol gemisi için de ihaleye çıkacağı bildirildi. [22]

2 Ocak günü Tatlısu - Esentepe açıklarında denize düşen İran yapımı Şahid 123 tipi bir İHA tespit edildi. [23]

Lübnan

Hizbullah, İsrail - Lübnan sınırındaki Har Dov bölgesinde iki İsrail zırhlı aracına 4 Ocak günü bombalı saldırı düzenledi. Aralık ayında Suriye'de İsrail jetlerinin düzenlediği hava saldırısı ile öldürülen örgüt liderlerinden Samir Kuntar'ın intikamı amacıyla gerçekleştirildiği açıklanan saldırıda ölen ya da yaralanan olmadı. [24]

Mısır

Jane's Defence Weekly'nin 19 Ocak tarihli haberine göre Mısır'ın Rusya'ya siparişini verdiği 46 adet Ka-52 helikopteri, Mistral tipi çıkarma gemilerine uygun olan Ka-52K donanma modeli değil. 2017'de teslimatlarına başlanması beklenen helikopterlerine Mısır Hava Kuvvetleri hizmetine girmesi, Deniz Kuvvetleri için ise ayrıca sipariş verilmesi bekleniyor.

Mısır Hava Kuvvetleri için Fransa'ya sipariş edilen 24 adet Rafale savaş uçağından ikinci üç adetlik kafile 28 Ocak günü teslim edildi. [25]

Mısır Hava Kuvvetleri'ne ait F-16D tipi bir savaş uçağı, 27 Ocak günü İsmailiye Hava Üssü yakınlarında düştü. Pilotlar Muhammed Cemal Farag ve Yüzbaşı Mahmud Fuad hayatlarını kaybetti.

Romanya

Jane's Navy International'ın 28 Ocak tarihli haberine göre Romen Deniz Kuvvetleri modernizasyon planını açıkladı. Buna göre öncelik, Tip 22 sınıfı firkateynlerin kapsamlı modernizasyonuna verilmiş bulunuyor. Proje, savaş yönetim sistemi, elektronik harp sistemi ve sensörlerin değişimi ile tahrik sisteminin yenilenmesini içeriyor.

Romanya Kara Kuvvetleri, UAV Solutions şirketinden dört adet Phoenix 30 tipi dört rotorlu İHA teslim aldı. ABD'den FMS kanalı ile tedarik edilen İHA'lar 6kg toplam ağırlığa ve 30 dakika havada kalış kabiliyetine sahip. [26]

Rusya Federasyonu

Savunma Bakanlığı, Rus Deniz Kuvvetleri'ne bağlı Karadeniz Filosu'na 2016 yılı içinde 15 yeni geminin katılacağını açıkladı. [27]

Jane's Defence Weekly'nin 11 Ocak tarihli haberine göre Rus Hava Kuvvetleri Aralık ayından bu yana Suriye'deki hava harekâtını desteklemek için A-50 (NATO kodu "Mainstay") havadan erken ihbar ve komuta kontrol uçaklarını kullanıyor. Uçakların Suriye'deki Hımeymim Hava Üssü'nde değil, Rusya'daki Mozdok Üssü'nden kalktığı tahmin ediliyor.

Öte yandan TASS haber ajansının Rus Hava Kuvvetleri'ne dayandırdığı haberine göre Rusya, Suriye'deki harekâtı kapsamında 2015 yılı boyunca, İlyuşin Il-76 (NATO kodu "Candid") ve Antonov An-124 (NATO kodu "Condor") nakliye uçakları ile 280'den fazla görev uçuşu gerçekleştirerek 13,750t yük taşıdı. [28] Aynı kaynağın Rus Genelkurmay'ına dayandırdığı başka bir haberine göre ise Rus Hava Kuvvetleri yıl başından bu yana Suriye'deki hedeflere karşı 311 saldırı görevi uçarak 1,097 hedefi imha etti. [29] Rus savaş uçaklarının Suriye harekâtında bugüne kadar yapmış oldukları görev uçuş sayısı ise 5,662 olarak verildi. [30]

Bu arada Rus Savunma Bakanlığı, Rus ve Suriye savaş uçaklarının 14 Ocak günü ilk kez müşterek hava harekâtı icra ettiklerini duyurdu. Açıklamaya göre, Rus Su-25 (NATO kodu "Frogfoot") yakın hava desteği uçakları Suriye MiG-29'larının (NATO kodu "Fulcrum") hava devriye koruması altında uçarak taarruz görevi gerçekleştirdi.

Bir Rus Su-34 taktik bombardıman uçağı, 29 Ocak günü yerel saatle 1146'da Türk hava sahasını ihlal etti. Türkiye olayı kınarken Rusya ihlalin gerçekleştiğini inkâr etti. [31]

TASS ajansının Rus ordu kaynaklarına dayandırdığı 15 Ocak tarihli haberine göre Rus Hava Kuvvetleri Suriye'ye, Hımeymim Hava Üssü'nün korumasında görevlendirilmek üzere Vitebsk kızılötesi özsavunma sistemleri ile donatılmış Ka-52 taarruz helikopterleri konuşlandırmayı planlıyor.

Rus Savunma Bakanlığı, 2015 yılı içinde ordu envanterindeki sistem ve platformların %47'sinin "modern" nitelikte olduğunu açıkladı. Bakan Sergey Şoygu'nun açıklamasına göre bu oran 2014 yılında %26 idi. Halihazırda yürürlükte olan 2011 - 2020 devlet silahlanma programı, 2015 itibariyle "modernlik oranını" %30, 2020 itibariyle de %70 olarak hedeflemekte.

Jane's Defence Weekly'nin 14 Ocak tarihli haberine göre Rus Hava Kuvvetleri 2015 Aralık ayının sonlarında UAC şirketine USD788 milyon tutarında 50 adet Su-35S savaş uçağı siparişi verdi.

Askeri Nakliye Havacılık Komutanlığı Komutanı Tümgeneral Viktor Benediktine, Ukrayna ile yürütülen An-70 nakliye uçağı projesinin 2014'te rafa kalkması ile oluşacak boşluğun, İlyuşin Il-76MD-90A nakliye uçaklarından yeni siparişlerle ile kapatılacağını açıkladı. Ukrayna ile ilişkilen kopmasından önce Rus Hava Kuvvetleri 2020 yılına kadar 60 adet An-70 tedarik etmeyi planlıyordu.

Jane's Defence Weekly'nin 13 Ocak tarihli haberine göre Rusya 2016 yılı içinde Yeniseysk, Barnaul ve Orsk'taki 77Ya6 Voronej balistik füze erken ihbar radar sistemlerini faaliyete geçirecek. Halen Armavir, Dunaevka, Lehtusi ve Mişelevka'daki Voronej radarları faal durumda bulunuyor. Olenegorsk ve Vorkuta'daki radarların ise kurulumuna devam ediliyor.

S-400 hava savunma sisteminde kullanılmak üzere geliştirilen daha uzun menzilli bir füzenin testlerinin tamamlanmak üzere olduğu, kısa süre içinde hizmete gireceği açıklandı. [32]

Rus Hava Kuvvetleri'ne ait Mi-8AMTŞ tipi genel maksat helikopteri Suriye'de "Vitebsk" kızılötesi karşı tedbir sistemi ile donatılmış halde görüntülendi. [33]

Jane's Defence Weekly'nin 13 Ocak tarihli haberine göre motor tipi konusundaki anlaşmazlık nedeniyle Hindistan ile işbirliğini sona erdiren United Aircraft Corporation (UAC) bünyesindeki İlyuşin şirketi, MTA (Multirole Transport Aircraft) nakliye uçağı projesine, Il-214 adı altında tek başına devam edecek. Rus tarafının, halihazırda kullanımda olan Aviadvigtel PS90A-76 turbofan motorunun bir türevi olan PD-14M'nin kullanılmasını istemesi, buna karşılık Hindistan'ın FADEC sayısal kontrole sahip yeni nesil bir motorda ısrar etmesi, işbirliğinin kesilmesinin ana nedeni olarak gösteriliyor.

Jane's Defence Weekly'nin 5 Ocak tarihli haberine göre, MiG-35S projesindeki gecikmelerin telafisi amacıyla 2014 Nisan ayında sipariş edilen 16 adet MiG-29SMT'nin teslimatına başlandı. Astrahan'daki Privoljski Hava Üssü'ndeki 116'ncı Muharebe Uygulamaları Eğitim Merkezi'nde hizmete giren MiG-29SMT'den Rus Hava Kuvvetleri'nde halihazırda 28 adet bulunuyor.

Jane's Defence Weekly'nin 20 Ocak tarihli haberine göre Proje 677 Lada dizel elektrik denizaltı projesi kapsamında inşa edilen ikinci ve üçüncü botların hizmete girişi 2019 yılına kadar ertelendi. Habere göre bu tehirin ana nedeni, projenin ilk botu St Petersburg'da tespit edilen bazı kusur ve eksiklikler. Öte yandan Proje 677'nin havadan bağımsız tahrik (AIP) sistemi ile donatılması planı da, bu sistemi geliştirilmesinin 2020'lere ertelenmesi nedeniyle rafa kaldırılmış durumda.

Pasifik Filosu'na bağlı Bistri destroyeri, beraberindeki Boris Butoma ikmâl gemisi ve Altai römorkörü ile birlikte 17 Ocak günü Şangay limanını ziyaret ettiler. [34]

Jane's Navy International'ın 5 Ocak tarihli haberine göre, Kuzey Filosu'na bağlı Proje 945B (NATO kodu "Sierra II") sınıfı nükleer denizaltı Pskov, dört yıllık bakım ve onarımın ardından 28 Aralık günü tekrar göreve döndü.

Rus basını, Cezayir'in 12 adet Su-34 sipariş verdiğini iddia etti. [35]

Rus Hava Kuvvetleri'ne ait MiG-31 (NATO kodu "Foxhound") tipi bir savaş uçağı, 25 Ocak günü Krasnodar'da düştü. Uçağın iki pilotu da atlayarak kurtuldu.

Jane's International Defence Review'in 5 Ocak tarihli haberine göre Rosoboroneksport şirketi, geliştirilmesi tamamlanan Uran 9 adlı insansız muharip kara aracının pazarlama faaliyetlerine başlamaya hazırlanıyor. 30mm 2A72 otomatik top, eşeksenli 7.62mm makinalı tüfek ve 9S120 Ataka tanksavar füzeleri ile donatılmış Uran 9, üç kişilik bir mürettebat tarafından uzaktan kumanda ediliyor.

Sırp Savunma Bakanlığı 12 Ocak günü, Rusya ile yapılan bir anlaşma uyarınca bu ülkenin Sırbistan bir helikopter bakım ve onarım tesisi kuracağını duyurdu. Sırp ordusu halen bir adet Mi-17 ve altı adet Mi-8 tipi genel maksat helikopteri ile iki adet Mi-24V taarruz helikopteri uçuruyor.

Suriye

Jane's Defence Weekly'nin 27 Ocak tarihli haberine göre Haseke ilinin Rumeylan kasabası yakınlarında bulunan 700m'lik bir pistin uzunluğu YPG unsurları tarafından 1,320m'ye çıkarılarak ABD kuvvetleri tarafından kullanılmaya başladı.

Jane's Defence Weekly'nin 13 Ocak tarihli haberine göre Suriye ordusu, savaşalanı gözetlemesi için teleskopik direklere monteli elektrooptik kameralar kullanmaya başladı.

Ukrayna

Jane's Defence Weekly'nin 22 Ocak tarihli haberine göre Ukrayna'nın Donbass bölgesindeki 10 ayrı ağır sanayi tesis ve fabrikasının tüm taşınır malzeme, makina ve teçhizatı, Rus istihbarat birimleri tarafından ülke dışına kaçırılarak Rusya'daki çeşitli bölgelerde yeniden kuruldu. Habere göre söz konusu kaçırma operasyonuna hedef olan tesisler şunlar: Stahanov Demir Alaşımı Tesisi (SZF), Stahanov Vagon Fabrikası (SVZ), Yasinovatski Makina Üretim Fabrikası (YMZ), Topaz Holding, Lugansk Haddehane Üretim Merkezi, Lugansk Fişek Fabrikası (LCW), Luganks Elektrikli Makina Üretim Tesisi, Krasnodon Luganks Gençlik Tesisi, Luganks İlaç Üretim Tesisi ve LugaTerm Kazan ve Isıtma Ekipmanları Şirketi. Bu şirketlerden YMZ, 30 ayrı ülkede faaliyet gösteren gelişmiş tünel açma ve kazı makinaları üretimi gerçekleştirmekteydi. LCW ise, Doğu Avrupa'daki en büyük mühimmat üreticisiydi.

Jane's Defence Weekly'nin 13 Ocak tarihli haberine göre, Ukroboronprom şirketi, Polonyalı PHO şirketi ile bu ülkenin ordusunda bulunan PT-91 Twardy ana muharebe tanklarının modernizasyonu projesi ile ilgili görüşmeler yürütüyor. Öte yandan Polonyalı Hava Kuvvetleri Teknoloji Enstitüsü ITWL tasarımı olan Grot-2 jet eğitim ve taarruz uçağı projesinde Ukrayna havacılık sanayii ile işbirliği yapılacağı bildirildi. Jane's Defence Weekly'nin 15 Ocak tarihli haberine göre söz konusu işbirliği kapsamında uçakta Ukrayna yapımı motorlar kullanılacak.

Ukrayna Deniz Kuvvetleri 15 Ocak günü, sancak gemisi Hetman Sahaydaçni'nin Devlet Gemi İnşa Araştırma ve Geliştirme Merkezi tarafından modernize edileceğini duyurdu. Proje 1135.1 (NATO kodu "Krivak") sınıfı bir firkateyn olan gemi, Ukrayna Deniz Kuvvetleri'nin en önemli muharip unsuru olarak kalmış bulunuyor.

Yunanistan

Yunan sahil güvenliğine ait LS-604 borda numaralı karakol botu, 14 Ocak günü göçmen kaçakçılığı yaptığından şüphelenilen bir botu takip ederken yerel saatle 0021'de Didim yakınlarındaki Tuz Burnu'nda karaya oturdu. Bot, Türk Sahil Güvenlik Komutanlığı'na bağlı unsurların yardımı ile ertesi gün 1145 sularında kurtarıldı. [36]

---

[1] "Azerbaijan, Nigeria interested in JF-17 aircraft, other defence products: president": http://www.dawn.com/news/1231763/azerbaijan-nigeria-interested-in-jf-17-aircraft-other-defence-products-president

[2] "Bulgaria Could Have New Combat Aircraft [In] 3-1/2 Years – Defence Minister": http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/modele.pl?shop=dae&modele=release&prod=170404&cat=3

[3] Törene dair fotoğraflar için bkz: http://www.airforce-bg.com/en/gallery/2015/mig_21_farewell/

[4] "Georgia prepares to ship the first lot of armored personnel carrier to Saudi Arabia": http://defence-blog.com/army/georgia-prepares-to-ship-the-first-lot-of-armored-personnel-carrier-to-saudi-arabia.html

[5] "Iran enters into the Karabakh conflict: Opinions from Moscow": http://rusarminfo.ru/iran-enters-into-the-karabakh-conflict-opinions-from-moscow/

[6] "Armenia purchases Russian’s Tornado-S MRLS": http://en.azeridefence.com/armenia-purchases-russians-tornado-s-mrls/

[7] "UAE Eyes Moving Mirage Fighters to Iraq's Kurdish Areas, Procuring Rafales": http://www.defensenews.com/story/defense/international/mideast-africa/2016/01/23/uae-eyes-moving-mirage-fighters-iraqs-kurdish-areas-procuring-rafales/79108590/

[8] http://dsca.mil/major-arms-sales/government-iraq-hellfire-missiles-and-captive-air-training-missiles  

[9] http://dsca.mil/major-arms-sales/iraq-f-16-weapons-munitions-equipment-and-logistics-support

[10] "UK drone and air strikes in 2015 – a look at the data": http://dronewars.net/2016/01/11/uk-drone-and-air-strikes-in-2015-a-look-at-the-data/

[11] "Predator Crashes in Central Iraq": http://www.uasvision.com/2016/01/13/predator-crashes-in-central-iraq/

[12] "Şii din adamı Şeyh En-Nemr’in idamı Orta Doğu’da tansiyonu yükseltti": http://tr.euronews.com/2016/01/02/sii-din-adami-seyh-en-nemr-in-idami-orta-dogu-da-tansiyonu-yukseltti/

[13] "Pentagon: Iran To Release Crews, 2 US Navy Boats": http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/modele.pl?shop=dae&modele=release&prod=170366&cat=3

[14] "10 sailors detained by Iran rejoin US Navy": http://navaltoday.com/2016/01/27/10-sailors-detained-by-iran-rejoin-us-navy/

[15] "Iran Selects Airbus for Its Civil Aviation Renewal: Agreements for 118 new aircraft, pilot training, airport operations and ATM support": http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/modele.pl?shop=dae&modele=release&prod=170795&cat=3

[16] "Fincantieri Signs A Number of Agreements with Iran": http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/modele.pl?shop=dae&modele=release&prod=170703&cat=3

[17] "Israeli Drone Feeds Hacked By British and American Intelligence": https://theintercept.com/2016/01/28/israeli-drone-feeds-hacked-by-british-and-american-intelligence/

[18] "Germany Plans Israeli UAV Lease": http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/modele.pl?shop=dae&modele=release&prod=170400&cat=3

[19] "Elbit Winds Up Brazilian UAS Joint Venture": http://www.uasvision.com/2016/01/12/elbit-winds-up-brazilian-uas-joint-venture/

[20] "RMMO için tank taşıyıcı satın alınacak": http://www.gundemkibris.com/rmmo-icin-tank-tasiyici-satin-alinacak-160453h.htm

[21] "Deniz karakol gemisinin maliyeti düşürülüyor": http://www.gundemkibris.com/deniz-karakol-gemisinin-maliyeti-dusuruluyor-162161h.htm

[22] "Rumlar silahlanıyor:Rum Savunma Bakanlığı iki açık deniz gemisi için daha ihaleye çıkacak": http://www.abhaber.com/rumlar-silahlaniyorrum-savunma-bakanligi-iki-acik-deniz-gemisi-icin-daha-ihaleye-cikacak/

[23] "Esentepe açıklarına 'insansız hava aracı' düştü!": http://www.yeniduzen.com/Haberler/ozel-haber/esentepe-aciklarina-insansiz-hava-araci-dustu/59792

[24] "Hezbollah responds to Israeli assassination of commander": http://www.longwarjournal.org/archives/2016/01/hezbollah-responds-to-israeli-assassination-of-commander.php

[25] "Egypt Receives 3 More Rafale Fighter Jets from France": http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/modele.pl?shop=dae&modele=release&prod=170787&cat=3

[26] "Romanian Army Gets Four Phoenix 30 UAVs": http://www.uasvision.com/2016/01/14/romanian-army-gets-four-phoenix-30-uavs/

[27] "Russian Navy: 15 new vessels in 2015": http://navaltoday.com/2016/01/04/russian-navy-15-new-vessels-in-2015/

[28] "Russian Airlifters Fly More Than 280 Sorties In Syria In 2015": http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/modele.pl?shop=dae&modele=release&prod=170303&cat=3

[29] "Russian Aircraft Strike Almost 1,100 Islamic State Targets In Syria This Year": http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/modele.pl?shop=dae&modele=release&prod=170333&cat=3

[30] "Russia Warplanes In Syria Made 5,662 Sorties Since Operation Start — General Staff": http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/modele.pl?shop=dae&modele=release&prod=170466&cat=3

[31] "No: 33, 30 Ocak 2016, Hava Sahamızın 29 Ocak 2016 Tarihinde Rusya Federasyonu'na ait bir Savaş Uçağı Tarafından İhlal Edilmesi Hk.": http://www.mfa.gov.tr/no_33_-30-ocak-2016_-hava-sahamizin-29-ocak-2016-tarihinde-rusya-federasyonuna-ait-bir-savas-ucagi-tarafindan-ihlal-edilmesi-hk_.tr.mfa

[32] "New Missile to Boost S-400 Air Defense System Capability": http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/modele.pl?shop=dae&modele=release&prod=170161&cat=3

[33] https://twitter.com/green_lemonnn/status/686665434490368001

[34] "Russian warships in Shanghai, China": http://navaltoday.com/2016/01/19/russian-warships-in-shanghai-china/

[35] "Going Global: Russian Su-34 on the Way to Become Export Bestseller": http://sputniknews.com/military/20160106/1032735202/russia-su34-bomber-algeria.html

[36] "Greek Coast Guard Boat Run Aground In Turkish Territorial Waters": https://turkishnavy.net/2016/01/17/greek-coast-guard-boat-run-aground-in-turkish-territorial-waters/