20/09/2005

Bak Şu Allah'ın İşine... Sudan Nire, Çin Nire?

Bildiğimiz gibi bir süredir Sudan'da hükümet destekli Arap gerillalar başta Darfur bölgesi olmak üzere yerel halk üzerinde en hafif deyimiyle soykırım uygulamaktaydı. Yaşlı ve çocuklar da dahil olmak üzere sistematik tecavüzlerin de gerçekleştiği rapor edilmişti. Sudan hükümeti ise sorunun çözümü için artan dış baskılara aldırış etmiyordu. ABD bu konuda BM Güvenlik Konseyi'ne bir tasarı sundu. Tasarı Sudan hükümetine "Bu işi durdur BM ile işbirliği yap, akıllı ol" diyordu. Ama dünyanın öteki tarafından aksi bir ses geldi "olmaz" diye.

Çin'den geldi o ses.



Bildiğim kadarıyla Çinliler çekik gözlü olanlar, Sudanlılar ise siyah derililer. Ölçmeye üşendirecek kadar çok kilometre var Pekin ile Hartum arasında.

Yahu Allah aşkına ne alakası var Çin ile Sudan'ın? Hem BM Güvenlik Konseyi'ne gelen tasarı bir insanlık trajedisini durdurmak için Sudan üzerinde baskı kurmak gibi yüce bir amaca hizmet etmiyor mu? "Sen bu olayı durdurmak için adım atmazsan, petrolünü satmana izin vermeyiz, seni parasız bırakırız" diyorlar.

Petrol... Petrol dedi birisi. Sudan'ın önemli bir petrol üreticisi olduğunu biliyoruz değil mi? Peki bu kararın, örneğin Ortadoğu (daha doğrusu güven altına alınmış Irak) petrol piyasasına etkisi? Aman hiç o konuya girmeyeyim şimdi, mübarek gün kafayı bulandırmaya değmez.

E ama ben hala anlayabilmiş değilim, Çin neden "olmaz da olmaz" diyor? CIA Fact Book'a bir bakalım, belki bir şeyler bulabiliriz. Economy kısmında başlıca ithalat (import) ve ihracat (export) partnerlerinin kim olduğuna bakalım. Kimi görüyoruz?

Çin.

Çin'in Sudan'da çok önemli yatırımları var, Sudan'ın en önemli dış ticaret partneri ve haberde de belirtildiği gibi Sudan'ın en büyük petrol müşterisi. Mevcut durumun bozulması hem enerji hem de ticaret bakımından Çin'in çıkarına ters. Öyle ya, başlıca petrol sağlayıcınızın petrol satması yasaklanırsa ne yaparsınız? İşgal edilecek ülke de pek kolay bulunmuyor son zamanlarda, bazıları hepsini kapmış durumda. "İlim Çin'de dahi olsa gidip öğreniniz" demiş Hz Muhammed, günümüzde ise ülkeler çıkarları dünyanın öteki ucunda dahi olsa gidip savaşıyorlar, ama silahla ama diplomasiyle.

Darfur'da ölenler? Onların petrol olmasına daha çok var...




Çin BM'de ABD'ye "hayır" diyecek

BM Güvenlik Konseyi'nin veto yetkisine sahip beş daimi üyesinden biri olan Çin, ABD'nin Konsey'de oylatmak istediği Sudan karar tasarısını veto etmekte kararlı.

Sudan'ın Darfur bölgesinde bir sorun olduğuna katıldıklarını söyleyen Çin'in BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Wang Guangya, ABD'nin Sudan karar tasarısında bazı olumlu değişiklikler yapmış olmasına karşın tavırlarında bir değişiklik olmadığını söyledi.

Çin başka bir formül arayışında

BM Güvenlik Konseyi toplantısı çıkışında gazetecilere açıklamalarda bulunan Büyükelçi Guangya, karar tasarısı konusunda Çin'in muhalif tavrının bir felsefe ve yaklaşım farklılığından kaynaklandığını ifade etti. Büyükelçi Guangya, Çin'in, bölgede durumu daha da kötüleştirecek Sudan hükümetine yaptırımı öngören bir Güvenlik Konseyi kararı yerine, Darfur'daki sorunun çözümüne yardımcı olacak bir formül bulma arayışını savunduğunu söyledi.

Çin, Sudan petrollerinin başlıca müşterisi

Sudan petrollerinin ana müşterisi olma durumunun Çin'in bu tavrında etkili olup olmadığının sorulması üzerine ise Guangya, benimsedikleri tavrın bu konuyla bir ilgisinin bulunmadığını, tavırlarında, böyle bir karar tasarısının kabul edilmesi durumunda Darfur'da neler olabileceği konusundan duydukları endişenin daha etkin olduğunu ifade etti. Darfur'daki insanlık krizine bir çözüm bulunması gerektiğine katıldıklarını söyleyen Guangya, Güvenlik Konseyi'nde bu karar tasarısının geçmesinin sorunun çözümüne bir katkısının olmayacağını söyledi. Guangya, karar tasarısı yerine bölgede barış ve güvenliğin sağlanması yönündeki çabalara yardımcı olunması gerektiğinin altını çizdi.

ABD, karar tasarısını yumuşattı ama...

ABD'nin yaptığı son değişikliklerle karar tasarısı, Darfur bölgesinde katliamlardan sorumlu Cancavid milislerini etkisiz hale getirememesi, bölge halkının güvenliğini sağlayamaması ve Afrika Birliği gözlemci güçleri ile yeterli işbirliğini sergileyememesi durumunda ''Güvenlik Konseyi Sudan'ın petrol endüstrisine karşı yaptırımlar uygulamayı düşünecektir'' şekline dönüştürülmüştü.

ABD, Rusya, İngiltere ve Fransa'nın yanısıra Güvenlik Konseyi'nde veto yetkisine sahip beş üyeden biri olan Çin'in yanı sıra konseyin geçici üyelerinden Pakistan ve Cezayir de karar tasarısına karşı çıkıyor. Rusya ile Brezilya'nın ise karar tasarısına yönelik ciddi bazı itirazları bulunuyor. Fransa, İngiltere ve Almanya gibi AB üyesi ülkeler ise karar tasarısına destek veriyor.

http://www.cnnturk.com/DUNYA/haber_detay.asp?pid=319&haberid=36398



Dipnot: Rusya'nın, Sudan ile büyük silah satış anlaşmaları imzaladığını, en son 200 milyon $ değerinde 12 MiG-29 sattığını belirtmiş miydim?

http://www.defesanet.com.br/fx/mtmig29sudan/
http://english.pravda.ru/economics/2002/04/22/27869.html


Hiç yorum yok: