07/09/2009

Haftalık Bakış #14: Yunan Hava Kuvvetleri 2009 ve Sonrası – 3

Komşumuz Yunanistan’ın tedarik projelerini incelemeye, nakliye uçağı, arama ve kurtarma helikopteri ile insansız hava aracı projeleri ile devam ediyorum. 3 bölümden oluşan bu serinin bu son bölümünü, öncekiler gibi, “Yunanistan’ın Savunma Projelerine Genel Bakış” başlıklı çalışmamdan alıntıladım. Çalışma, kısa süre içine sizlerin ilgisine sunulacak.



C-27J Spartan Nakliye Uçağı Tedariği

2. Dünya Savaşı emektârı C-47 Dakota’nın NATO içindeki son kullanıcılarından olan Yunanistan, bu uçağın yerini almak için yeni bir hafif / orta sınıf taktik nakliye uçağı arayışlarına, 1990’ların ortalarında başladı. Yeni nakliye uçağının en öncelikli görevlerinden biri, anakara Yunanistan’ı ile adalar arasındaki nakliye ve irtibat uçuşu görevlerini C-130 Hercules’lerden devralarak yüklerini hafifletmek olarak belirlenmişti. Böylelikle YHvK havadan taktik nakliye görev ihtiyacının 50 – 60% miktarı karşılanmış olacaktı.

Nakliye uçağı ihtiyacında kazanan aslında en başından beri belliydi. Dönemin Yunan Savunma Bakanı Akis Çohacopulos, Ağustos 1998’de, Yunanistan’ın, o dönem hanüz geliştirme sürecinde olan C-27J Spartan nakliye uçağını almak istediğini beyan etmişti. Bu açıklamadan bir süre sonra, Haziran 1999’da Alenia, HAI ve bir savunma danışmanlık ve mümessillik şirketi olan Commersa, “Hellenic Company for Space Applications” (HCSA) adlı bir ortak yatırım şirketi kurdular. Kuruluş amaçları Alenia’nin uzaktan algılama çözümleri, uzay sistemleri ile C-27J nakliye, ATR-42MP deniz karakol ve AMX saldırı uçaklarının Yunanistan’da pazarlanması olan şirkette, Alenia ve HAI’nin hissesi 35%, Commersa’nın hissesi 30% idi.

Çohacopulos’un C-27J istendiğine dair açıklamasından kısa bir süre sonra, garip bir şekilde 15 adet hafif / orta sınıf taktik nakliye uçağı için ihaleye çıkıldı. Yarışmaya katılan üç şirketten Antonov An-32, CASA CN-235 ve Lockeed Martin – Alenia ortaklığı (Lockheed Martin Alenia Tactical Transport Systems [LMATTS]) ise C-27J Spartan için en iyi ve son tekliflerini (BAFO; Best and Final Offer) 1999 sonunda teslim ettiler. Değerlendirme sonucunda Yunan hükümeti C-27J’nin seçildiğini 01.03.2002 tarihinde açıkladı. 4 adedi havada yakıt ikmal sondası ile donatılmış 12 adet C-27J Spartan için 383 Milyon Dolar değerindeki sözleşme, 17.01.2003 tarihinde imzalandı. LMATTS teklifindeki ilave 3 adet C-27J ve İtalyan Hava Kuvvetleri’nden ikinci el 2 adet C-130H Hercules’i içeren opsiyon paketi ise işletilmedi. Bu sözleşmeden kısa süre sonra da, uçaklarda kullanılacak AE2100 turboprop motorları için Rolls Royce şirketi ile 60 milyon Dolar’lık bir sözleşme imzalandı.

Bu sözleşme Yunanistan’ı, C-27J Spartan’ın, memleketi İtalya da dahil olmak üzere, dünya çapındaki ilk müşterisi yapıyordu.

YHvK’ne ilk C-27J’yi 22.03.2005 tarihinde resmen teslim aldı ve uçak ön kabul testlerinin ardından 04.08.2005 tarihinde Elefsis Üssü’ne inerek, tekrar faal hale getirilen 354 numaralı filoda görevine başladı. Teslimatların tamamlanmasıyla birlikte C-27J – C-130B/H filosu, 2010’ların sonlarına kadar beraber görev yapacak. Bu tarihten itibaren de C-130’ların emekliye ayrılıp yerlerine yeni nesil bir orta nakliye uçağı ihtiyacı gündeme gelecek. C-27 ile çok sayıda ortak altsistem kullanan C-130J Hercules, HAI ile Alenia’nın bu uçağın yapısal parçalarının Yunanistan’da üretilmesine ilişkin 2007 yılında imzalanan işbirliği anlaşmasının da katkısıyla en avantajlı aday olarak görünüyor. Eğer başarılı bir biçimde seri üretime geçebilirse, A400M de bir diğer seçenek olabilir.


C-130 Modernizasyon Projesi

YHvK envanterinde 1975 yılında hizmete giren 10 adet C-130H ve 1992 yılında hizmete giren 5 adet C-130B Hercules nakliye uçağı bulunmakta. Afganistan’daki ISAF gücüne bağlı olarak görev yapan birliklerine losjistik destek sağalamak için bir adet C-130 ayıran Yunanistan ayrıca, Kosova’daki KFOR barış gücü bünyesinde de, bölgeye ayda iki kere C-130 uçuşu gerçekleştirmekte. Özellikle çokuluslu harekâtların artması ve bu harekâtlarda Yunanistan’ın daha aktif görev alması için NATO’nun uyguladığı baskı, C-130 filosunun modernie edilmesi ihtiyacını doğurdu.

Nitekim Yunanistan, Hercules filosunu modern aviyonik sistemlerle donatıp 2010’ların sonlarına kadar görev kalmalarını sağlamak için, Kanadalı L-3 Communications şirketine bağlı Spar Aerospace ile 2002 yılında 90 Milyon Dolar bedelli bir sözleşme imzaladı. Spar Aerospace tarafından “2020 Herc” adı verilen projede, uçaklara yeni çok fonksiyonlu renkli ekranlar, entegre GPS/INS seyrüsefer sistemi, TCAS (Traffic Alert and Collision Avoidance System; Trafik İkaz ve Çarpışma Sakınma Sistemi), EGPWS (Enhanced Ground Proximity Warning System; Geliştirilmiş Yer Yakınlık İkaz Sistemi) entegrasyonu ile muhabere sistemlerinin uluslararası hava trafik kaide ve kurallarına uygun hale getirilmesi kalemleri yer alıyor.

Proje çerçevesinde Kanada’da modernize edilen iki adet C-130H 20.12.2005 tarihinde, denemelerinin tamamlanmasını müteakip teslim edildi. Spar tarafından HAI Tanagra tesislerinde modernize edilen bir adet C-130B ise 2006 yılında YHvK’ne teslim edildi. Geri kalan 8 adet C-130H ile 4 adet C-130B, HAI tesislerinde, Spar Aerospace tarafından sağlanan modernizasyon kitleri kullanılarak modernize edildiler.


Arama ve Kurtarma Helikopteri Tedariği

Yunanistan’ın egemenliği altında bulunan ada ve deniz yüzölçümünün genişliği, Ege Denizi’nin kaçakçılık ve yasadışı göç geçiş yollarından biri olması, Türk uçakları ile sık sık yaşanan it dalaşlarının, uçak kayıplarının artmasına neden olması gibi etkenler, YHvK’ni Arama ve Kurtarma (A&K) helikopter filosunu genişletmeye sevk etti.

Yunanistan’ın A&K platformu olarak tercihi, Eurocopter üretimi AS-332 Puma oldu. Yunan Denizcilik Bakanlığı YHvK için, Eylül 1998’de 40 Milyon Euro karşılığı 4 adet AS-332C1 Super Puma tipi A&K helikopter sipariş verdi. Helikopterlerin ilk ikisi Aralık 1999, kalan ikisi Aralık 2000’de teslim edildi. Son iki helikopterin teslim töreninde bir konuşma yapan dönemin Yunan Savunma Bakanı Akis Çohacopulos, Muharebe Arama & Kurtarma (MAK) tipinde 4 adet AS-532 Cougar helikopterinin alınacağını duyurdu. Nitekim 4 adet AS-532AL Cougar Mk2 tipi MAK helikopteri için 100 Milyon Euro’luk sözleşme, 21.12.2000 tarihinde imzalandı. Sözleşmedeki opsiyon hakkı da işletilerek sipariş miktarı 6’ya çıkartıldı. Cougar’lar YHvK’nde 2004 yılında hizmete girdi.

Cougar sözleşmesinin önemli bir özelliği, Yunan sanayii için 100% oranında offset içermesi.

YHvK A&K AS-332C1’leri görev sistemi olarak, Sextant Avionique Nadir Mk2 seyrüsfer sistemi, Bendix 1500B radar, Thomson-CIF Clio FLIR, Spectrolab projektör, megafon, 270kg kapasiteli vinç, cankurtaran salları, ilkyardım teçhizatı ile donatılmış durumda.

Ege’deki artan kaçakçılık ve yasadışı göç trafiği, Super Puma / Cougar filosunun üzerindeki yükü artırdı. Özellikle Güney ve Doğu Ege’de artan uçuşlar, ilave A&K helikopteri alımını gündeme getirdi. İhtiyacı karşılamak için 22.01.2009 tarihinde KYSEA, Silahlanma Genel Müdürlüğü’ne, Fransız savunma tedarik kurumu DGA (Délégation générale pour l’armement; Silahlanma Genel Kurulu) ile 15 adet AS-332C1 Super Puma helikopterinin tedariği için görüşmelere başlama talimatı verdi. Sözleşme görüşmelerine 25.06.2009 tarihinde başlandı ve 02.07.2009 tarihinde EADS ile 15 adet Eurocopter AS-332C1 Super Puma için 400 Milyon Euro değerinde bir sözleşme imzalandı.

Sözleşmenin yürürlüğe girip teslimatların tamamlanması ile birlikte 25 adet Super Puma / Cougar tipi A&K ve MAK helikopterine sahip olacak olan YHvK, bu konuda önemli bir kabiliyete kavuşmuş olacak.

YHvK envanterindeki 1971-1972 arasında hizmete giren 4 adet Agusta-Bell AB-212 ve 12 adet AB-205 tipi helikopter, hizmet ömürlerinin sonuna yaklaşıyor. VIP ve genel maksat amaçlı kullanılan bu orta vadede yenilenmesi gündeme gelebilir. Agusta-Westland AW-139 ya da AW-149, NHI NH-90, Eurocopter EC-725 ve Sikorsky H-92 muhtemel adaylar olarak öne çıkabilir.


İnsansız Hava Aracı (İHA) Projeleri

Yunanistan’da insansız hava araçları ve hedef dronları konusunda kayda değer bir ArGe yatırım ve tecrübesi bulunmakta. HAI ve 3 Sigma şirketleri ile Girit Teknik Üniversitesi ve Atina Ulusal Teknik Üniversitesi bu alanda ciddi projelere imza attılar. 3 Sigma’nın geliştirdiği değişik tipteki hedef dronları, gerek Yunan Silahlı Kuvvetleri gerekse NATO’nun Girit, Hanya’daki NAMFI’deki (NATO Missile Firing Installation) füze testlerinde kullanılmakta.

Yunan havacılık sanayiinin bu alandaki bilgi birikimi ve tecrübesinin, Pegasus İHA sistemi haricinde çok verimli bir şekilde kullanıldığını iddia etmek güç.

Pegasus, YHvK Araştırma ve Teknoloji Merkezi KETA ile HAI işbirliği ile geliştirilen bir taktik İHA sistemi. 1980 yılında başlanan projede sistemler 1986-1987 arasında teslim edildi. 15,000ft irtifada, azami 100kt süratle ve 150 deniz mili menzilde, 12 saat otonom uçuş kabiliyetine sahip olan Pegasus, YHvK’nin 2002 yılında kurulan 131 numaralı İHA filosunda görev yapmakta. Pegasus’u, 1999 yılında daha gelişmiş ve MALE (Medium Altitude Long Endurance; Orta İrtifa Uzun Süreli Havada Kalış) sınıfına daha yakın bir İHA olan Pegasus II takip etti. Havada kalış süresi ve irtifası ile görev yükü taşıma kapasitesi artırılan Pegasus II, 2005 yılından itibaren YHvK envanterine girmeye başladı.

Pegasus haricinde Yunanistan’ın halen İHA alanındaki en güncel ve somut projesi, SAGEM Sperwer tipi orta menzil taktik İHA sistemi tedariği.

Savaşalanı gözetlemesi, topçu hedef tespiti ve sınır devriyesi görevlerinde kullanılacak orta menzil bir İHA sistemi için Yunan Savunma Bakanlığı Aralık 1995’te bir TÇD yayınlamıştı, ancak proje iptal edildi ve Haziran 2000’de tekrar yayınlandı. TÇD’de tarif edilen asgari teknik özellikler şunlardı:

1. Her biri 4 İHA içeren 2 adet sistem (toplam 8 insansız uçak),
2. Azami menzil 100km,
3. 6 saat havada kalış süresi,
4. 10,000ft (3,048m) hizmet tavanı,
5. Gündüz kamerası, FLIR, datalink, elektronik karşı tedbir, SIGINT sistemleri,
6. 1,000 saatin üzerinde arıza arası ortalama zaman (MRBF; Mean Time Between Failures) süresi,
7. Paraşütlü iniş sistemi

İhaleye katılan şirketler tekliflerini Nisan 2001’de sundular. Adaylar şunlardı:

1. Alman STN Atlas Elektronik, Yunan ortağı 3 Sigma ile: Hunter ya da Brevel,
2. İngiliz Meggit Defence, Yunan ortağı Miltech ile: Sentry HP,
3. Fransız SAGEM: Sperwer,
4. ABD’li General Atomics: Prowler II, Gnat 750,
5. İsrailli Silver Arrow: Hermes 450,
6. İsviçreli SFA: Ranger

Adaylardan STN Atlas Elektronik ve Meggit Defence’in teklifleri, yurtiçi üretim seçeneğini de kapsıyordu.

Değerlendirme süreci sonunda kazanan aday SAGEM Sperwer oldu. 8 adet Sperwer insansız uçak, yer kontrol istasyonları ve datalink sistemlerinden müteşekkil 2 adet sistem için 35.7 Milyon Euro değerindeki sözleşme Temmuz 2002’de imzalandı. İlk sistem 2004, ikinci sistem 2005 yılında teslim edildi. Böylelikle Yunanistan, 200km menzilli sistemin 5. kullanıcısı olmuş oluyordu. Esas görevi Makedonya sınırının gözetlenmesi olan Sperwer için ilave iki sistemi kapsayan opsiyon 2006 Haziran’ında işletildi.

Yunanistan haricinde Kanada, Fransa, İsveç, Hollanda ve İsveç orduları tarafından kullanılan Sperwer’in parlak bir sicile sahip olduğunu söylemek güç. 10 adet Sperwer sistemini 2002 yılında envanterine alan Danimarka ordusu tarafından, ISAF harekâtlarını desteklemek için Afganistan’a gönderilen Sperwer’ler, istenen performansı göstermek bir yana dursun, arıza ve teknik sorunlar nedeniyle neredeyse hiçbir görev uçuşuna çıkamadı. Sistemlerin tamamen atıl duruma düşmesi üzerine, satışları gündeme geldi. Eylül 2006’da toplam ilkalım maliyetlerinin 10% kadar bir bedelle Kanada ordusuna satıldılar.

İHA alanında YHvK’nin yakından takip ettiği bir sistem, Fransız Dassault firmasının geliştirdiği ve süreç içinde çokuluslu bir Avrupa projesine dönüşen nEUROn İMHA (İnsansız Muharip Hava Aracı) sistemi. HAI’nin 11.01.2006 tarihinde katıldığı ve arka gövde, kuyruk konisi ve egzoz üretiminden sorumlu olduğu projede ilk uçuşun 2011 sonunda gerçekleştirilmesi planlanıyor.

1 yorum:

Adsız dedi ki...

Arda bey iyi günler. Engin bilgilerinize ihtiyacım oldu.haber ( hurriyet.com.tr 12 Eylül 2009


Obama yönetimi yetkilileri ABD meclisine Türkiye’ye 7,8 milyar dolarlık Patriot PAC-3 füzesi satılması ihtimali olduğu yönünde bilgi verdi.)

*bahsi geçen konunun gerçekleşme olasılığı nedir?
*bu sistem ülkemizin bu alandaki ihtiyaçlarına ne denli cevap verecek?
*alternatifi olan diye biliyrum rus S 400 daha gelişmiş ve başarılı bir sistem değil mi?
Sorularımı alakasız bir yerde sordugum için kusura bakmayın? Burak1_0@hotmail.com beni eklerseniz bundan böyle mail yoluyla haberleşe biliriz.Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışmalar.